ĐẦU RA HÍ... HỌA

           Chả biết do trình phân biệt của tôi kém hay mắt mũi kèm nhèm mà mỗi lần vào nơi công cộng, nhất là các nhà hàng, sau khi đã có mấy ly sương sương rồi, rất hay nhìn nhầm cái váy thành cái... quần, cái mái tóc nữ với mái tóc nam. Ấy là mấy cái ký hiệu ở các phòng vệ sinh ấy ạ. Nên luôn bụng bảo dạ, dạ bảo lòng là phải đứng ngắm cho kỹ, định thần rất rõ rồi hẵng bước vào, không thì có ngày mang nợ.

           Mà quả là, chả biết sao các ông bà hay vẽ cái biểu tượng ấy lại vẽ khiến người ta, trong cái cơn cần... rất nhanh ấy lại cứ phải tần ngần định thần phân biệt để rồi rất dễ... nhầm một cách oan uống thế.

CÀ XÓC JRAI

           Thực ra, tôi không biết là nó có đúng tiếng Jrai là như thế không, nhưng biết chắc chắn nó là một món ăn của người Jrai, xuất xứ của người Jrai, vùng Ayun Pa, Krông Pa, dù sau này nó có di chuyển đến đâu, được mô - li - phê thế nào đi nữa.

           Đời, tôi từng được ăn nhiều cái món lòng bò ấy, từ nhỏ kia. Vâng nó là lòng bò, nhiều nơi không ăn, hoặc là thứ rẻ nhất của con bò, người ta hay xào khế, luộc chấm mắm gừng vân vân, món này đưa rượu chứ không đưa... cơm, có lẽ vì thế mà các bà nội trợ ít thích làm, làm ra tốn rượu mà vẫn phải có thức để ăn cơm, trong khi nhà khó khăn ở cái thời khó khăn ấy.

THẮC THỎM NHỮNG CON ĐÈO

           Từ Pleiku muốn xuống đồng bằng phải qua hai con đèo. Ngày xưa chỉ có mỗi đường ấy chứ chưa có con đường Hồ Chí Minh chạy song song đường Một như bây giờ. Mà mỗi khi phải nhìn xuống thì nó cứ hun hút, là nhìn ý niệm ấy, nhìn tâm tưởng, nhìn mong ước ấy, chứ làm sao mà mắt trần thấy được. Ngay đứng đỉnh đèo nhìn xuống chân đèo đã thấy rợn ngợp, cách ngăn, đã thấy nghìn trùng thăm thẳm, thấy ly biệt miên man rồi.

BÁNH MÌ VÀ... ỚT

            Thuở ăn gạo phiếu, hôm nào mà mẹ có gì đấy vui, hoặc đến kỳ tăng lương, hoặc ba về đột xuất, bà cao giọng gọi: Hùng đâu, cầm tem đi đổi bánh mì về ăn cải thiện con.

           Thế tức là có tiệc.

           Đến giờ, qua khá nhiều cao lương mỹ vị, tôi vẫn nhớ như in cái cảm giác cầm trên tay ổ bánh mì thời ấy. Vỏ giòn tan, ruột trắng tinh, và đặc chứ không xốp như bây giờ. Nếu tôi nhớ không nhầm thì mỗi cái bánh mì sẽ bị cắt ô 2,25 gam phiếu gạo. Đơn giản nhất là ăn với đường. Đường cát mẹ giấu kỹ trong cái gạc măng giê, giờ mang ra, trịnh trọng cho ra đĩa, rồi chấm ăn. Ông em tôi thì thích được mẹ rạch ổ mì rồi cho đường vào. Nó sẽ cầm ra sân khu nhà tập thể, vừa ăn vừa nhem thèm lũ trẻ con hàng xóm. Hoành hơn chút nữa, mẹ tráng mấy quả trứng, mỏng dẹt ra, kẹp vào bánh mì. Thì chủ nghĩa xã hội cũng chỉ đến thế là cùng chứ gì, thời ấy tôi nghĩ thế vì thấy mẹ luôn mồm động viên cố gắng chịu khổ đợi đến thành công chủ nghĩa xã hội sẽ sung sướng.

THƯ KIẾN NGHỊ

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

-------

THƯ KIẾN NGHỊ

KÍNH GỬI HỘI ĐỒNG (VÀ CÁC ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG) NHÂN DÂN TỈNH GIA LAI

           Kính thưa quý vị, tôi tên là VĂN CÔNG HÙNG, hiện đang ở tại 154/7 Lê Lợi, Pleiku, Gia Lai, điện thoại 0903508358, Email vanconghungbvh@gmail.com, là nhà thơ, nhà báo, đã sống ở Pleiku từ năm 1981.

           Tôi xin gửi đến quý vị bức thư này trình bày 3 vấn đề sau:

THI NHƯ... ĐÈN CÙ

Bài này nhà cháu đăng ở reablog của reatimes.vn rồi ạ, nhưng hôm nay vẫn... nóng, mang về đây, vừa để lưu tài liệu, vừa để... hâm nóng lại...

-------------------------

CHUYỆN VUI RA SÁCH

           Năm 1992, tôi in được cuốn sách đầu tay sau gần hai chục năm lao động chữ. Thời ấy in được cuốn sách nó thiêng liêng và xúc động ghê gớm. Tôi nhớ, đã ngồi suốt mấy đêm để ngắm, vuốt, hôn, mân mê... đứa con đầu tiên của mình, ước mơ tưởng không bao giờ thực hiện được của mình, tập thơ Bến Đợi, vẻn vẹn 48 trang với 20 bài thơ.

VĂN HÓA TÂY NGUYÊN, MỘT GÓC NHÌN

           Năm 1981, tôi lên Gia Lai Kon Tum nhận công tác sau khi tốt nghiệp khoa Văn Đại học Tổng hợp Huế. Công việc đầu tiên là đi sưu tầm văn nghệ dân gian, và chuyến công tác đầu tiên của tôi là được đi với nhóm công tác của Viện Văn hóa do giáo sư Tô Ngọc Thanh làm trưởng đoàn. Thú thật thời ấy là do được cử thì đi, chứ tôi cũng chưa có khái niệm gì về văn hóa Tây nguyên cả. Mộng của tôi là sáng tác cơ. Tôi còn nhớ giáo sư Thanh hỏi tôi: cậu học văn hay ngữ. Dạ, văn ạ. Cậu có thích đi sưu tầm văn nghệ dân gian không? Dạ không, em thích sáng tác nhưng cơ quan cử đi với các bác thôi ạ. Ông không hỏi nữa nhưng vẻ thất vọng hiện lên rất rõ trên mặt.

ĐANG TUẦN TỰ MỘT MÙA DÃ QUỲ

           Quả là, lâu nay dẫu biết cao nguyên Pleiku được hình thành trên cơ sở hàng trăm miệng núi lửa lớn nhỏ dày đặc tạo nên một vùng đất hết sức lý thú với đặc trưng cơ bản là rất nhiều... hoa dã quỳ. Và trong đấy, 2 miệng núi lửa to nhất là Biển Hồ và núi Hàm Rồng, đối xứng với nhau theo trục Bắc Nam mà có người đã ví nó như Lin ga và Yo ni của... trời. Phải đến mới đây, khi mạng xã hội phát triển, nhờ những bạn trẻ đi phượt, người ta mới phát hiện ra một nơi có hoa dã quỳ đẹp hơn 2 nơi nổi tiếng kia, và cũng là một ngọn núi lửa, cũng to chả kiếm 2 địa danh nổi tiếng kia bao nhiêu: Chư Đăng Ya.

CHUYỆN ÔNG WỪU

           Pleiku có một con đường khiến nhiều người lạ, đến đây lần đầu, phải đọc đến... trẹo mồm: Wừu. Ngay trong bản word tiếng Việt, muốn gõ chữ này phải dùng đến 3 thao tác, chữ W riêng, xong cách chữ, rồi đến ừu, sau đấy ghép lại mới thành Wừu.

           Nhớ có lần, nhà báo nhà văn Trần Chiến từ Hà Nội vào ở một khách sạn trên con đường này, khi gặp tôi, việc đầu tiên là ông yêu cầu tôi bày cho ông cách nhanh nhất để đọc đúng tên này và có thể gõ nhanh nhất trên máy tính.

LÀM VĂN Ở GIA LAI

           Nhà văn Chử Anh Đào lại vừa ra một cuốn sách mới, “Những làng ma tôi đã đi qua”, ghi rõ là “những ghi chép về Gia Lai”. Đáng chú ý, đây là cuốn sách bạn bè ở Hà Nội in tặng anh khi anh đang điều trị bệnh, và sách được gửi về nhà khi anh đang ở một bệnh viện ở Sài Gòn, phải mấy ngày sau anh mới thấy nó. Mừng cho bạn và lại lan man nghĩ về nghề...

VẠC MẢNH BỜ CON CUA MẤT QUÊ (2)

           Hôm nọ, kết thúc bài “Vạc mảnh bờ con cua mất quê” tôi... dọa, sẽ viết tiếp phần 2, hay chính xác là món ăn thứ 2, từ cua, ngon không kém canh cua rau đay, nhưng có vẻ quý phái hơn, “cấp tiến” hơn: riêu cua.

           Thì nó đây ạ.

CHO NGÀY MƯỜI SÁU THÁNG BẢY

           rất khó tìm một đường để quay lại

           thì cứ thế mà nhẫn nại thôi

MỚI HAY HỒN HOA TRẮNG...

           Lâu nay, ai cũng biết, Tây Nguyên là thủ phủ cà phê, là nơi toàn dân xơi cà phê như người Bắc dùng trà buổi sáng, người Nam bộ dùng trà đá... cả ngày.

           Nhưng tường tận nó, cho nó ngọn ngành, không phải ai cũng tường.

           Tôi cũng là dân nghiện cà phê từ... thế kỷ trước. Và từng tuyên bố, cà phê Pleiku là ngon nhất, hơn cả Buôn Ma Thuột, vốn trước đấy vẫn nghe và luôn được chứng minh, Buôn Ma Thuột mới là cà phê, còn các nơi khác chỉ là cà... chưa phê hoặc sắp phê.

TRONG LÂM THÂM RỪNG TRÁM

           Giờ, ít người được thấy đom đóm chứ đừng nói tới ma trơi.

           Thế mà nó từng gắn và ám ảnh tôi suốt thời trẻ nít, thích thú có mà sợ hãi cũng có. Hồi ấy lại còn lan truyền câu chuyện thần đồng ham học bắt đom đóm cho vào vỏ trứng làm đèn để học bài.

XEM UẤT CẤP TRONG... TRẠI

           Tôi vừa trải qua đúng 15 ngày xem uất cấp (world cup) trong... trại.

           Chả biết ai đặt tên là trại sáng tác mà từ xưa giờ gọi riết thành quen, giờ nó vừa là danh từ lại cũng có thể là động từ. Nhiều bạn bè hỏi tôi sao văn nghệ sĩ các ông cắc cớ lại đặt tên là trại viết mà không là buồng là phòng là gì gì đấy, trại nghe như... trại tù, trại lính. Tôi bảo biết đâu đấy, khi trở thành nhà văn tôi đã thấy có... trại rồi, mà chả cứ tôi, bao nhiêu bậc đàn anh, bậc thầy của tôi vẫn cứ vào ra... trại như... con nghiện, có ai thành tù nhân đâu.

NHỮNG TRIỀN ĐÊ ĐẦY GIÓ

           Tròn 60 tuổi, được tặng một cái xe đạp khi mình đang... lái ô tô. Thế mà mừng rỡ, mà hân hoan, mà tràn trề cảm xúc.

           Là nhớ những con đường đê đến lạ.

           Thuở ấy, gia đình tôi sơ tán ở Thanh Hóa, ba một cơ quan, mẹ một cơ quan, và các cơ quan thì thường... di động. Không nhớ rõ là bao nhiêu lần một năm, hoặc mấy năm một lần, cả nhà tôi lại tề tựu trên 2 cái xe đạp, và cứ chạng vạng là lên đường. Và đường là đường đê.

NHỮNG VỈA HÈ BẮP NƯỚNG

           Thú thực, tôi chả cổ súy cho những thứ buôn bán rị mọ vỉa hè, nhếch nhác và mất vệ sinh, ảnh hưởng giao thông và cũng chả lấy gì làm văn minh cả. Tôi cũng biết, một thành phố văn minh hiện đại là thẳng băng sạch sẽ, là gọn gàng chỉn chu, là sáng choang bóng bẩy...

NHỎ NHOI HẾN...

           Sông Việt Nam chỗ nào cũng có hến.

           Tôi đã từng mò hến ở sông/ mương từ Thanh Hóa đến Ninh Bình. To có nhỏ có, to thì như cái móng tay cái, nhỏ thì như con dắt, bằng đầu tăm. Mà rồi cũng luộc cũng đãi được, cũng thành món thành đĩa được.

           Nhưng đến khi về quê, làng Thế Chí Tây, huyện Phong Điền, Thừa Thiên Huế ấy, mới biết thêm một loại hến nữa, lạ mà lại... không lạ.

NHỚ ĐÂU NHẶT ĐẤY...

          Hôm qua một ông em nhà báo nhắn: Ông post web ông vừa thôi, cho báo nó sống với, trang ông có người đọc hơn một vài tờ báo đấy. Mịa, nó khen mình thật hay đá đểu đây. Quả là lâu nay mình có con phây, ngày đến mấy lần đăng bên ấy, bên này mấy ngày mới một post, tất nhiên cái nào bên này cũng phải ra tấm ra món, ra thịt ra xương...

           Cái này là để kể về nghề của mình. Hôm nay thấy nhiều đồng nghiệp tự kể về mình, nhà cháu cũng thế, nhưng không... tung hoa, ke ke... Ke ke phát nữa khoe là bạn trưởng ban chuyên "chăn dắt" CTV là mình nhắn tin: Đây là 1 trong 3 bài hay nhất của số đặc biệt báo SKĐS.