"ĐẶC SẢN" TAI NẠN GIAO THÔNG

Hôm nọ trong chương trình "chào buổi sáng" VTV1 chiếu một clip rất kinh. Gác chắn đường đã hạ xuống, chuông và đèn báo động vừa reo vừa nhấp nháy liên tục, đoàn tàu như một mũi tên lao sầm sập tới, và một người phụ nữ thản nhiên cưỡi xe máy cũng... xông đến. Quá khủng khiếp, cái chết ngay lập tức khiến người bị tai nạn có khi chưa kịp biết, nhưng những người sống, chứng kiến và xem clip thì đều rùng mình.

TẢN MẠN VỀ DU LỊCH

Bài trên REATIMES HÔM NAY

          Cuối đời, tôi lại tham gia vào chuyện du lịch.

          Tôi vốn dĩ là kẻ mê đi, cứ nói đi là thích. Gần 40 năm ở Tây Nguyên, ngoài chuyện xông xuống nhiều buôn làng ở Tây Nguyên (nhưng so với mấy tên ma xó thì tôi còn là "muỗi". Tôi chơi với một đứa, tên Nguyễn Quang Tuệ, giờ cũng gần sáu mươi rồi, mà cứ thứ 7 chủ nhật là lại một mình một mô tô phóng xuống làng. Phải xuống làng nó mới ngủ ngon. Già làng coi nó như con còn trẻ con trong làng lại coi nó như... bố. Mà có mấy đứa trẻ con trông... giống nó thật. Nó nói tiếng Barnah, Jrai như tiếng... Thanh Hóa quê nó. Là thạc sĩ văn hóa nhưng kiến thức văn hóa Tây Nguyên của nó thì tiến sĩ thứ thiệt phải nể. Đã có mười mấy đầu sách từ sưu tầm tới nghiên cứu về văn hóa Tây Nguyên), tôi còn cứ có điều kiện là... nhót ra ngoại tỉnh. Từ các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, bắc khu 4 là nơi tôi đã sống tuổi thơ, thì các tỉnh miền núi phía Bắc, các tỉnh miền Tây... cứ có dịp là lội, mà không có thì tạo ra có. Hồi có cái việc ở Hà Nội nhiệm kỳ 5 năm, năm ba bốn lần ra họp và làm việc, tôi đều kiếm cớ kéo dài thời gian để mỗi lần ra là nhót đi một tỉnh nào đấy. 5 năm tính ra đi cũng nhiều phết. Nước ngoài thì đi chưa nhiều vì nó không phụ thuộc vào mình mà phụ thuộc vào... con, nó mời thì mình mới đi được. Hồi còn đi làm, đang còn chế độ cán bộ nhà nước được thay nhau ra nước ngoài "nghiên cứu, học tập", cứ sắp đến lượt mình, hoặc đến nơi rồi, có tên trong giấy tờ rồi, thì lại có một ai đấy nhảy vào. Nói cho công bằng, có 2 lần cũng được đi bằng tiêu chuẩn của một nơi mình không ăn lương, nhưng cũng là tiêu chuẩn nhà nước. Giờ về hưu mới thấy, té ra đi bằng tiền của mình (hoặc của con) nó... sướng thật.

HOA SỮA THÔI RƠI...

          Không biết từ khi nào, hoa sữa gắn với Hà Nội, trở thành niềm tự hào Hà Nội, bản sắc Hà Nội, hương vị Hà Nội, thậm chí cả hào hoa Hà Nội.

          Sau mới té ra, nó là thứ cây ngoại nhập, và nổi lên từ bài hát của nhạc sĩ Hồng Đăng, bài hát bồi hồi nức nở về hoa sữa, nhưng chính là về tình yêu dưới vòm hoa sữa. Và thực ra, cả bài hát da diết ấy chỉ có một lần nhạc sĩ Hồng Đăng nhắc tới hoa sữa "hoa sữa vẫn ngọt ngào đầu phố đêm đêm", nhưng nó lại được cái câu tiếp theo là "có lẽ nào anh lại quên em" làm cho điên đảo, hoa sữa điên đảo, con người điên đảo, hoa sữa trở thành biểu tượng của cái đẹp, của sự thanh cao, của tinh tế, tinh túy, tinh khôi, tinh vi... các loại. Và, ôi tình yêu, có món hoa sữa vào nó mới thơ mộng làm sao...

BA NGƯỜI ĐÀN BÀ VÀ... LỤC BÁT

          Một trưa Sài Gòn, ơn giời, khá mát so với những gì nhẽ ra nó phải có, nhưng vẫn chật chội đông đúc và rất dễ gây cáu bẳn, ở một quán vừa cà phê nửa ăn nhậu ngay ngã 6 Gò Vấp, tôi lọt vào một... thế giới đàn bà.

          Thực ra là vẫn có mấy đàn ông, tới 4 gã lận, nhưng vì hôm ấy là đàn bà chủ trì chủ chi và câu chuyện cũng về họ nên 4 đàn ông trở thành... muỗi.

THỜI MẠNG

          Chỉ cách đây hơn mươi năm, chắc chả ai lại có thể tưởng tượng được rằng các loại mạng xã hội nó lại phổ biến đến như bây giờ. Nó kéo mọi người xích lại gần nhau, nó tạo nên một xa lộ thông tin khổng lồ, nó cập nhật, nó lan tỏa, nó thành một hiệu ứng xã hội hết sức tiện lợi, nhanh nhạy và hết sức bổ ích.

DI LI ĐI VÀ VIẾT...

          Một ngày đẹp trời, tôi nhận được thông tin mình sẽ tham gia một đoàn nhà văn Việt Nam đi nước ngoài. Đi nước ngoài đối với nhà văn Việt Nam thời ấy là một vinh dự tự hào, một cơ may, nói chung là cái gì đấy rất oai, bởi nó là một sự mở ra thế giới, một sự tự mở mắt mình...

          Chúng tôi đi dự liên hoan thơ thế giới do Ấn Độ tổ chức tại Kolkata. Nhà thơ Hữu Thỉnh, chủ tịch hội nhà văn điện từ Hà Nội: Hùng ơi, ông sẽ làm trưởng đoàn nhé. Tôi hốt hoảng: Anh ơi, em tiếng tăm chả biết, tài năng thì loàng nhoàng... làm trưởng đoàn thế nào được. Tiếng anh Thỉnh cười trong điện thoại: Yên tâm, có em Di Li làm phiên dịch rồi.

XÌ GÀ TRINH NỮ

Xì gà Vinh

          Dạo gần đây rộ lên mốt hút Xì gà (cigar), cứ vào quán là thấy vài ông vểnh râu lên phì phà. Có ông chuyên nghiệp sắm đủ lệ bộ, từ cái quẹt ga tới cái kéo cắt, từ cái khoan tới cái bao... cứ nhẩn nha chọc chọc ngoáy ngoáy một hồi thì... phà khói.

VÁY... NHÂN SINH

          Hôm rồi tôi đi máy bay. Ngồi ghế giữa. Vừa ổn định, thắt dây an toàn xong thì một... lù lù xuất hiện, hất hàm ra hiệu tôi đứng lên để lù lù vào ghế trong.

          Gọi lù lù là bởi, chị này, ngoài các trang phục thời thượng của chị em bây giờ như khẩu trang, mũ trùm đầu... thì chị quấn nguyên cái váy đi đường nền xanh chấm bi hồng lên máy bay, và cương quyết không cởi, vào ghế máy bay phát là ngoẹo đầu ngủ.

KHOẢNH KHẮC ĐÀO AN DUYÊN

          Thời gian gần đây trên một số báo xuất hiện những tản văn nho nhỏ xinh xinh của Đào An Duyên. Cũng nói luôn, tản văn là thể loại mới được các báo trọng dụng dầy hơn so với trước. Nó làm cho tờ báo mềm đi, làm cho người đọc có thời gian ngưng nghỉ giữa bề bộn tin tức dày đặc trên báo. Nó tăng chất văn cho những tờ báo chính trị xã hội vốn dĩ được mệnh danh là cứng và khô. Đấy là xu hướng đúng trong thời điểm hiện nay, bởi thông tin nhanh nhất, nhạy nhất, sống động nhất, báo mạng đã làm, thậm chí là mạng xã hội đã làm, nó khiến người ta phải chạy. Báo giấy, xen kẽ tản văn, truyện ngắn và thơ vào, nó như đang đi bộ dưới nắng có một chỗ râm mát để nghỉ.

XEM NGƯỜI THÁI LÀM DU LỊCH (Kỳ 2)

Có cảm giác người Thái trước khi làm gì cũng nghĩ tới... du lịch, thiết kế cái gì người ta cũng ưu tiên cho du lịch, nên du lịch nó lan tới từng ngõ ngách, nó ăn sâu vào từng khúc quanh, từng con dốc, từng gốc cây từng cụm hoa... Ví dụ như thuỷ điện chẳng hạn. Chắc nó không đẹp, không tầm cỡ, không hoành tráng như mấy cái thuỷ điện ở Việt Nam tôi từng tới, nhưng cái khác là, mọi thứ chuẩn bị phục vụ cho du lịch rất chuẩn, từ sân đậu xe, toilet, tới mấy cái bảng, cái trái tim, cái ghế treo... dựng lên cho khách chụp ảnh. Thuỷ điện Srinagarind thuộc tỉnh Kanchanaburi khách cũng nườm nượp vào thăm đập, chụp ảnh búa xua rồi lại ra thác, lại chụp ảnh, rồi lăn ra bãi cỏ, rất rộng và đẹp, rồi mấy cái nấm giả vân vân... mà chả thấy thu vé gì. Ở Việt Nam cũng có vài nơi tổ chức cho khách du lịch tham quan, nhưng như thủy điện Ia Ly chẳng hạn, khi thiết kế chỉ là làm thủy điện, đến khi xong rồi thấy khách khoái tới xem thì... thành lập một ban du lịch, của nhà máy, tất nhiên. Nên nó hết sức nghiệp dư và luộm thuộm. Và bán vé, tất nhiên. Hết sức tủn mủn và tạm bợ, kiểu hàng xén chứ không mang tầm quốc gia như một thể thống nhất, dù Thái Lan nhất nhất là... tư nhân, chúng ta có sự chỉ đạo thống nhất từ trung ương tới địa phương.

CHUM VẠI LU...

Hồi tôi sinh con gái, đặt tên ở nhà của cháu là... Tĩn. Bà mẹ vợ phàn nàn: Đẻ được đứa con gái xinh thế lại gọi là tĩn. Tôi bảo mẹ ơi, mẹ có nhớ ngày xưa, ở nông thôn ấy, cái tĩn là quý nhất không. Tĩn mắm rất quý đấy, có tĩn mắm mà treo đầu giàn là cả năm yên tâm cày cuốc nhé. Đến hồi con trai bà đẻ con gái, tức cháu nội bà, nó cũng gọi con là Tĩn. Bà bế đi khoe khắp xóm, "cái Tĩn mắm thối nhà tôi đây"...

RAU MUỐNG HUYỀN THOẠI

          Việt Nam từng được mệnh danh là đất nước của... rau muống. Đâu đâu cũng rau muống, bạt ngàn rau muống. Hồi tôi mới về Huế, có mấy người bà con đùa: người Bắc thì ăn rau muống, người Huế ăn giá. Nhưng té ra không phải thế. Cả thành phố Huế sau đấy được bao bọc bởi những cánh đồng rau muống bạt ngàn. Các chỗ xưa là rau muống, giờ là khu phố mới, hiện đại. Nhưng một thời nó nuôi dân Huế cộng với hàng chục ngàn sinh viên của bốn năm trường đại học bằng... rau muống. Người ta có thể ăn cả tuần rau muống, nhưng giá, cứ đến bữa thứ 3 mà xem, biết tay nhau ngay. Có ông chồng muộn con, nghe ai xui ăn giá xào với gan. Hồi bao cấp thì đây là món quý, vợ, rồi mẹ vợ... dồn sức lo cho chồng, cho con rể ăn để mong có cháu. Được đâu một tuần thì anh này đầu hàng, bảo con hay con thì đừng, chứ bắt ông ăn giá nữa thì thà ông... bỏ vợ!

XEM NGƯỜI THÁI LÀM DU LỊCH (kỳ 1)

          Thái Lan là thiên đường du lịch. Câu này ai cũng nghe và cũng chả ai phản bác lại, thế tức là... điều ấy đúng. Ở nhà, nghe nói hàng Thái là nghĩ ngay tới sự hoành tráng, thứ thiệt, đồng nghĩa với hàng hiệu.

          Mới nhất đây, việc Big C trên đất Việt Nam nhưng tuyên bố không nhập hàng may mặc Việt Nam khiến không chỉ các doanh nghiệp may mặc Việt Nam sốc, mà nhiều người khác cũng sốc. Cư dân mạng cũng chia làm 2 phe, phe lên án Big C và phe ủng hộ. Nhưng có chống thì trước câu hỏi anh có mua hàng kém chất lượng không thì đều là câu trả lời... lắc đầu.

ĐỒNG BÓNG THẬT

          Đồng bóng thì nước ta có nhiều, cả chính thống lẫn... ngoài luồng. Thì hầu đồng được công nhận di sản văn hóa là chính thống chứ gì? Còn ngoài luồng thì nhan nhản khắp chợ cùng quê chỗ nào chả có từ lên đồng nhập đồng đến vô vàn cách thức khiến các con nhang đệ tử cứ đứ đừ mà... sái cổ.

RAU CỎ MỘT THỜI

          Thời chiến tranh phá hoại, gia đình tôi có 4 người, ba mẹ và 2 anh em tôi, rất hay phải lênh đênh trên 2 cái xe đạp sơ tán theo cơ quan mẹ. 2 cái xe ấy là cả gia tài của nhà tôi: 4 cái ba lô quần áo xoong nồi của cải chằng vào nhau treo 2 bên cái đèo hàng, 2 anh em tôi ngồi trên ấy, chân ngắn tí teo mà phải dạng choàng lên 2 cái ba lô nên rất mỏi, ba mẹ tôi mỗi người một xe kĩu kịt đạp. Ngoài những thứ hết sức thiết thân trên ấy, còn 2 thứ nữa luôn có mặt, là cái bu gà và mấy gốc dọc mùng.

CHUYỆN... LON

         Bộ Văn thể du vừa có cái quyết định hay gì gì đấy, về việc không dùng chữ LON trong một quảng cáo nước giải khát. Nhà cháu thấy, ừ phải, nó ám ảnh lắm, ám chỉ lắm, hehe. Các cụ xưa có câu: Ma bắt hồn, thân LON bắt vía. Mịa, cứ chường ra thế, rồi thì vía vủng bị bắt hết thì còn ai tỉnh táo mà làm việc nữa, mà xây dựng và bảo vệ tổ quốc nữa, nên nhà cháu hết sức ủng hộ quyết định này...

KHỘP, XÀ NU VÀ... ÔNG NÚP

          Bé tí, sống ở miền Bắc thời chiến tranh phá hoại, đọc sách báo rất hăng dù thời ấy rất hiếm, có mấy thứ mà tôi cứ tưởng tượng và ước một lần được gặp, thấy, tay sờ nữa càng tốt, là những cây khộp, là rừng xà nu và... ông Núp.

          Tôi đọc và hình dung những cây khộp hiên ngang giữa bom đạn, lá to thân thẳng, chở che bộ đội, làm nên bạt ngàn rừng Tây Nguyên. Những cây khộp vươn lên từ khắc nghiệt đá sỏi, khô khốc và thách thức tất cả để ngạo nghễ  với trời xanh, với bom đạn nhưng lại hết sức tình nghĩa với con người, với bộ đội.

NHÀ BÁO VÀ... SMARTPHONE

          Mấy năm trước, một ngày đẹp giời, tôi nhận một cú điện thoại, mời đi chơi một chuyến. Tính thích xê dịch tôi OK luôn. Té ra là một tập đoàn lớn mời một số anh em viết lách đến thăm cơ ngơi của họ. Nghe thế thì bèn... cảnh giác, hỏi lại cặn kẽ thì biết rằng, chỉ đi chơi, không có điều kiện gì ràng buộc.

KHOAN SỨC DÂN

          Sinh thời, cụ Hồ có ước muốn là làm sao để dân được yên vui, để ai cũng cơm no áo ấm, ai cũng được học hành. Cụ rất muốn được gần dân và cũng không muốn... hành dân.

          Giờ chúng ta đang rầm rộ học tập tấm gương cụ, học tập tư tưởng và đạo đức của cụ. Mà cụ, có một ước muốn cháy bỏng, một phẩm chất thường trực, một di nguyện nữa, là làm sao để khoan sức dân. Khoan sức dân là cách nói từ thời phong kiến, nghĩa là giảm nhẹ gánh nặng thuế má, sưu dịch cho dân, nhờ đó mà dân dễ thở, dễ sống, mà dân có thể lo cho mình rồi đóng góp nghĩa vụ cho nước, đặng nuôi bộ máy để phục vụ lại dân.

VĂN HÓA CÔNG VỤ

          Lục tìm tài liệu trên mạng, lòi ra cái quyết định của thủ tướng chính phủ phê duyệt đề án văn hóa công vụ.

          Vừa hay đang xảy ra vụ đoàn thanh tra của Bộ Xây dựng đi thanh tra công vụ bị cơ quan công vụ tỉnh Vĩnh Phúc bắt về tội... đòi chi tiền để... thực thu công vụ.