KHÔNG THỂ VÔ CAN

Có một hiện tượng thế này, ấy là càng ngày khi mà xã hội càng văn minh, hiện đại, nhiều phương tiện kỹ thuật phổ cập trong đời sống thì các hiện tượng tự nhiên cũng càng hung dữ theo cấp số nhân. Cụ thể ở đây là bão lũ và lụt. Mấy ngày này cả nước lo lắng theo dõi tình hình mưa lũ ở miền Bắc và miền Trung. Hàng trăm người đã bị chết và mất tích. Cả bản bị chôn vùi, sĩ quan biên phòng đi cứu nạn cũng gặp nạn, nhà báo cũng bị. Và, cái hình ảnh 4000 con lợn ở một trại lợn Thanh Hóa bị chết đuối nổi lềnh phềnh trong chuồng cũng khiến rất nhiều người khủng khiếp.

DU LỊCH GIA LAI TỪ MÓN... BÚN CUA

           Hôm qua một đồng nghiệp ở một tờ báo lớn phía Bắc nhắn tin hỏi tôi: “khi em đến Pleiku em thấy sân bay vắng lặng quá, thể hiện khách đến đây rất ít. Vậy theo cá nhân anh thì tại sao mà du lịch Gia Lai không khởi sắc được như Buôn Ma Thuột hay Lâm Đồng ạ. Em dự định làm tour lên Gia lai, theo anh thì cơ quan chức năng và các doanh nghiệp tại Gia Lai phải thay đổi như thế nào thì mới hút được du khách ạ”.

           Quả là, tôi đã từng rất nhiều lần xấu hổ khi tiếp bạn bè các nơi về thăm tôi ở Pleiku. Mất chừng một tiếng để chở bạn ra Biển Hồ nước, sang Biển Hồ trà, thực ra là ra cái đoạn ngắn mấy chục mét có hàng cây cổ thụ chụp vài bức ảnh, rồi chạy về công viên Đồng Xanh, mà tôi hay nói đùa là... Tây Nguyên nhái, nhưng dù sao nó đã từng trưng bày được khá nhiều hiện vật về đời sống buôn làng Gia Lai, nhưng tiền đầu tư tiếp không có nên giờ những gì Tây Nguyên thật đều đã hư hỏng trầm trọng. Tiếp theo là một cữ nhậu mà tôi đã cố gắng kiếm quán cho nó “bản sắc” nhất như gà nướng cơm ống, lá mì cà đắng, hoặc gỏi lá, sau đó thì đành chỉ cho bạn lên... Kon Tum. Ít nhất ở đấy còn có nhà thờ gỗ, tòa giám mục, có làng Kon Kơ Lo, Kon Rờ Bàng, và giờ là cái bờ kè sông Đăk Bla viền ôm thành phố trữ tình phết. Sang và chịu khó hơn tí nữa thì phi lên Măng Đen, tận hưởng vẻ đẹp thanh khiết của “Đà Lạt thứ 2”, vân vân rồi... quay lại về Pleiku, ngủ một đêm để hôm sau lại sang Đăk Lăc với hàng loạt điểm du lịch hấp dẫn, cả trong thực tế lẫn trên... dư luận. Đà Lạt là ngoại hạng rồi, không nói nữa, rõ ràng, với 2 tỉnh lân cận, Gia Lai đang cách một khoảng khá xa về du lịch nếu không muốn nói du lịch Gia Lai phát triển kém nhất ở Tây Nguyên.

NHỚ THẦY VĂN NHƯ CƯƠNG

Hôm qua ở Hà Nội, gia đình, học trò bạn bè và đông đảo những người yêu mến thầy Cương đã trọng thể tiễn thầy về miền mây trắng. Tôi cũng kịp có một bài tiễn thầy ở báo Thừa Thiên Huế đúng ngày Hà Nội tiễn thầy đi. Cũng hôm qua, xem mấy clip học trò và cựu học trò Lương Thế Vinh hát tập thể tiễn thầy, tôi đã khóc. Thực ra trước khi thầy mất, tôi gọi thầy bằng anh, tôi từng hầu rượu thầy ở cả Hà Nội, Pleiku, Phú Thọ... Nhớ nhất là lần đến nhà thầy ăn cơm, hẹn rồi mà cứ một lúc thầy lại gọi vì sợ tôi mải vui bạn mà... quên...
----------

SỬA DÉP RUỘNG DƯA VÀ... KHÔNG CHỈ DƯA

           Sự kiện ông Nguyễn Xuân Quang, Phó Cục trưởng Cục kiểm soát hoạt động bảo vệ môi trường báo bị mất gần 400 triệu đồng ở Long An có thể sẽ không ầm ĩ đến thế nếu như ông Quang không là “quan thanh tra” đang đi thanh tra tại địa phương ông báo bị mất tiền. Các cụ ta có câu “sửa dép ruộng dưa” là để răn những trường hợp nhạy cảm này. Đi qua ruộng dưa, dẫu dép có hỏng cũng cố mà đi, đừng cúi xuống sửa, dễ bị nghi.

HUẾ GẦY

           Lần đầu tiên tôi, gã trai Bắc đi dép nhựa Tiền Phong đội mũ cối quần gabadin bộ đội, lạc vào giữa sân ngôi trường Văn khoa Huế ở Morin là năm 1977, hôm ấy lơ ngơ vào nhận lớp, cái phòng ở tầng 2 có cửa sổ mở ra đường Lê Lợi với những hàng long não xanh mướt, chếch sang tí là dòng Hương dùng dằng dưới 6 vài Trường Tiền. Đập vào mắt là mấy cô gái cao, tóc dài ngang lưng, gầy, có cảm giác “phẳng” nữa, đeo kính thời trang mắt to màu hồng, quần tây trắng áo thun đỏ, dép sapo cao nửa gang tay, ngồi trên xe mini dưới mấy tán phượng.

NỖI NIỀM PHỤ... THU

           Cứ đầu năm học là dư luận xã hội lại xôn xao với các khoản... thu đầu năm. Trăm dâu đổ đầu... hội phụ huynh, năm nay chả hiểu sao hội phụ huynh bị rào rào kết tội, có phụ huynh còn viết thư cho chính phủ kiến nghị giải tán hết các hội phụ huynh. Trên các diễn đàn thì người ta gọi đấy là hội phụ... thu, hội họa sĩ (với nghĩa là... vẽ, vẽ ra các khoản để thu).

LAN MAN CHUYỆN... BOT

           BOT đang là một từ HOT hiện nay, thậm chí vừa rồi, nhân bàn đến chuyện phụ thu và lạm thu đầu năm học, có người ví đấy cũng là một thứ... BOT trong giáo dục.

           Vốn dĩ nó là chữ đầu ghép từ 3 từ tiếng Anh là xây dựng, vận hành và chuyển giao. Nó là một cách thu hút vốn để xây dựng, nhất là trong giao thông, ở các nước đang phát triển.

           Việt Nam chúng ta du nhập BOT vào chừng hai chục năm nay. Và vài năm trở lại đây nó bắt đầu nóng rực với hiện tượng các trạm thu phí BOT dày đặc trên đường.

           Về nguyên tắc, khi muốn thực hiện các BOT trong giao thông thì nhà đầu tư phải làm mới con đường ấy hoàn toàn. Người dân đã đóng thuế để nhà nước làm đường cho họ đi rồi, họ có quyền đi trên những con đường cũ, đường BOT có thể làm song song hai bên, thậm chí song song trên (trời) và dưới (đất), ai muốn đi thì mua vé đi, còn không thì đi đường cũ.

ƯỚC MƠ NÀY NHỎ NHOI THÔI...

           Hôm qua, đang chạy trên đường Hùng Vương, đoạn qua phở Hoàng, tôi đã phải phanh kít xe lại trước một hình ảnh đẹp: Một chị phụ nữ đang tưới hoa. Là cái gốc cây đô thị trước cửa nhà chị có một ô trống, chị đã trồng hoa vào đấy và tưới hàng ngày. Kịp vớ cái máy ảnh chụp lúc chị vừa xong việc và quay lưng đi.

CHUYỆN VỀ CÔ GIÁO MẦM NON

           Cái số thế nào, gần hai chục năm nay, nhà tôi được ở đối diện một trường mầm non. Tôi chứng kiến từ ngày nó đặt viên gạch đầu tiên trên miếng đất trống đến lúc nó trở thành trường đạt chuẩn quốc gia. Và điều thú vị là, có một số cô đã từng dạy con tôi, giờ lại tiếp tục là cô giáo của cháu ngoại tôi.

NỖI NIỀM CLIP

           Trước tiên phải nói ngay rằng, chuyện bác sĩ hành bệnh nhân, nhận phong bì, tiêu cực trong quá trình khám chữa bệnh vân vân... là có, thậm chí có thời quen thuộc y như việc cảnh sát giao thông “kiểm tra giấy” trên đường, khiến người dân bức xúc, thậm chí là phẫn nộ. Mẹ tôi hồi 80 tuổi từng bị gãy chân trên đường từ Huế ra Bắc thăm bà con, đưa vào một bệnh viện tỉnh có người nhà là bác sĩ và cũng có phong bì nữa, khi về Huế kiểm tra lại thì 2 khúc xương chân chìa ra 2 nơi, phải đập ra bó lại.

CHUYỆN VUI BÚT DANH

           Bút danh là dành cho giới cầm bút, tất nhiên thế, giống như bí danh là dành cho các bác hoạt động bí mật thời xưa, như ba tôi một thời khai trong lý lịch: Tên khai sinh: Văn Đình Th, bí danh: Lai. Mà ba tôi thời hoạt động bí mật chỉ là nhân viên quèn, các bác lãnh đạo phải hàng chục bí danh là thế. Giờ có... phây búc, thì có nick name, đủ thứ nick name từ kỳ quái tới bí ẩn, tới hoang mang tới rùng rợn, từ hoạt kê tới bi phẫn... đến nỗi ông chủ phây là Mark Zuckerberg vừa phải làm một việc chẳng đặng đừng là... kiểm duyệt nick. Tất cả các nick ẩn danh đều bị... triệu tập, bằng cách phải trưng giấy tờ chứng nhận đấy là tên thật của mình, không thì a lê hấp, khóa phây.

GIÁ CỦA ĐỘC LẬP

           Đấy là một cái giá mà, không thể tính giá.

           Nếu theo lịch sử Việt Nam đang phổ biến thì dân tộc ta có tới 4000 năm miệt mài đòi và giữ độc lập, với hàng núi xương hàng sông máu, lớp lớp con dân Việt đã ngã xuống để làm cái việc mà, Hồ Chủ Tịch, trong tuyên ngôn độc lập đọc trước quốc dân đồng bào ngày 2 tháng 9 năm 1945 là “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập”.

           Giá ấy không thể tính giá.

VIỆC THỨ 3 CỦA ĐỜI NGƯỜI...

           Các cụ xưa, qua bao đoạn trường dâu bể, qua bao kinh nghiệm sống, bao thăng trầm, thấm đẫm cái khó khăn của đời người nên đã đúc kết rằng, trong đời người có 3 việc lớn phải trải qua, ấy là tậu trâu, lấy vợ, làm nhà.

           Dân nông nghiệp, con trâu là đầu cơ nghiệp, chỉ trừ nhà khó khăn hết sức, còn sắm con trâu là đương nhiên, việc đầu tiên phải làm, cửa ải này khó nhưng không phải là quá khó. Lấy vợ, lại càng đương nhiên. Mỗi làng cũng có chừng vài ba anh đàn ông không vợ, lý do khó khăn ít hơn là anh ta gàn dở ương ương (ngày xưa vấn đề giới tính chưa nổi như bây giờ), còn thì các cụ dạy rồi, nồi nào vung nấy, anh nghèo có chị khó, anh gàn có chị ương, rồi cũng “cặp đôi hoàn... cảnh” hết. Nhưng làm nhà thì khó khăn cơ khổ, không phải ngày một ngày hai mà được. Tất nhiên lại cũng liệu cơm gắp mắm, trông gạch đặt nhà, nhưng thường việc này xảy ra khi con người đã trưởng thành, thậm chí đã già. Đây là mơ ước cả đời của một gia đình chứ chả phải của một người. Rất ít người độc thân làm nhà, phần lớn là sau khi đã vợ con đề huề, người ta bắt đầu tích cóp dành dụm để làm cái nhà cho ra cái nhà, trước đấy, tam đại đồng đường, thậm chí là tứ đại ở chung, cái chái nhà cũng có thể là chỗ chui ra chui vào cho một, thậm chí vài gia đình, cái hè quây lại cũng có thể là mái ấm.

MÃI MÃI ANH VẪN CỦA “THỜI TRAI TRẺ NGÀY XƯA”

...Vì sao nó hay. Vì nó đắm đuối, hết mình, xả thân, ngọt lịm... dư vị yêu, nhưng nó lại cũng đầy xa xót, xa xót đến đau đớn, đến nấc nghẹn, về những điều đã mất sẽ mất vì tình yêu đẹp quá, sâu sắc quá, đến cùng quá. Thì đã bảo, chỉ duy nhất trên đời, tình yêu là cái thứ vô cùng đơn giản nhưng lại cực kỳ phức tạp, chả ai lý giải được. Biết là nó thế, hình thù vậy, nhưng té ra lại chả phải là vậy. Nó là cái thứ vô cùng kỳ ảo, nó khiên con người lao đao dở sống dở chết, sợ nó hơn sợ... yêu nhưng rồi lại cứ phải xông vào, hoan hỉ xông vào, đau đớn xông vào. Hạnh phúc luôn song hành với đớn đau là thế. Bài thơ của ông, có thể nói, từng câu đều rớm máu, nhưng nó không làm cho người ta kinh hãi, người ta ngại, mà lại khiến người nghe, người đọc đắm say hơn, khao khát yêu khao khát sống hơn, nghịch lý là đấy mà sức vĩnh hằng của nó cũng ở đấy.

HÂN HOAN CHÀO ĐÓN 4 TRIỆU LƯỢT BẠN ĐỌC

Tớ định là, khi nào con blog của tớ đủ 4 triệu lượt người truy cập thì tớ sẽ tổ chức "lễ kỷ niệm" như "chúng ta" hay làm, dù trang của tớ là cá nhân. Thế nhưng hơn 21h tối qua, 14/9 nhìn vào thì nó đã vượt con số 4 triệu mất rồi, vượt lúc tớ đăng bài về ba tớ, thôi coi như bài về ba là "kỷ niệm" blog của con tròn 4 triệu lượt truy cập. Và nói luôn, không ngờ bài nhà cháu viết về ba lại nhiều người đọc thế, chưa đầy 24 tiếng đã có hơn 8 ngàn lượt người đọc.

"ĐỒNG CHÍ" BA TÔI

           Cho đến lúc mất, ba tôi vẫn còn 2 điều trăn trở, ấy là, một, tôi chưa phải là Đảng viên, là đồng chí của ông, và 2, tôi chưa có nhà riêng, vẫn ở nhà tập thể, một căn phòng trong khu gia binh của quân đội Việt Nam cộng hòa trên đường Trần Hưng Đạo, Pleiku. Tôi nhớ, thời ấy, những năm đầu của thập niên 90 thế kỷ trước, xe đò từ Pleiku về Huế rất khó khăn, phải đi đến 2, 3 ngày mới về tới nhà, thế mà năm ấy tôi phải chạy đi chạy lại đến mấy lần vì ba tôi ốm nặng, chỉ bởi, cứ thấy tôi về là ba tôi lại tỉnh lại, có lúc ngồi lên được rồi thở dài thườn thượt chỉ vì tôi chưa là... đồng chí của ông, và chưa có nhà, dù trước đó em tôi điện ba hôn mê sâu rồi, anh về ngay kẻo không kịp… Tôi thì hay nói đùa với ông, phải có con ở ngoài để đến bữa ăn có người cho ba quát, bởi nếu con cũng Đảng viên nữa thì mâm cơm 4 người toàn Đảng viên, ba dám quát Đảng viên không? Lỡ con tưởng đang họp nên trong bữa ăn mà gọi ba đồng chí thì sao? Ông cười: tổ cha bây!

GẶP TỈ PHÚ Ở LÀNG TỈ PHÚ

He he, bài này vừa gặp nhân vật vừa viết trong vòng một... buổi sáng. 100 cây số lái xe đi về, gặp nhân vật rồi về phát ngồi gõ ngay. Rồi mail vì TKTS báo Nông thôn ngày nay bảo bác gửi ngay để khóa sổ, bài này sẽ in cuối cùng rồi... chấm thi.

Hôm nay ngồi sân bay Tân Sơn Nhất, lướt "báo mới" thấy tin báo NTNN công bố giải, liếc xuống phía dưới thấy có tên mình, he he khoe với đứa cháu đang ngồi cùng: bác có xèng dự đám cưới cháu rồi nếu cháu cưới ngay, còn nếu lâu thì bác tiêu hết đừng thắc mắc. Tóm lại bài này cả nhuận bút cả giải thưởng được 6 củ, lời to...

NHỮNG MÙA MƯA KHÔNG QUÊN

Nước ta có vài vùng mà mưa là… đặc sản. Đấy là Huế, Đà Lạt, Pleiku. Mưa như một ám ảnh, như một đặc ân của trời, và cũng là một thứ trời hành, trời bắt tội con người, tùy cách con người thích nghi, cách con người đón đợi và chịu đựng nó. Nếu ở vùng Phan Rang, Ninh Thuận, mỗi hạt mưa như một hạt ngọc của trời rơi xuống thì ở những nơi trên, mưa dai dẳng thành mùa, lê thê tháng này tháng khác, đến mức thấy mưa là ớn, nghe nói mưa là rùng mình, nhưng mưa cũng là kỷ niệm, là dấu ấn khó quên đối với nhiều người.

TRONG CƠN MƠ CÓ THỰC

Lâu lắm không post thơ bên này, toàn chơi bên facebook, trong khi mục đích của trang này là post thơ và những vấn đề văn chương hoặc liên quan đến văn chương. Chắc anh cu blog này dỗi rồi, nên giờ tạ lỗi bằng post bài thơ mới toanh này...

PLEIKU, NHÁT CẮT MỘT THUỞ…

Có một buổi chiều cách đây gần bốn mươi năm, một trai trẻ, ngồi ngay ở cái phòng trực bảo vệ cơ quan, một mắt liếc đồng hồ, mắt kia nhìn ra đường Trần Hưng Đạo, lúc này đang mờ mịt lá thông, bụi và gió, dõng dạc từng câu: Bây giờ là 4 giờ ba mươi phút ngày tháng năm, tôi chứng kiến cơn mưa đầu mùa Pleiku. Mùa mưa Tây Nguyên bắt đầu. Và sau đấy là mưa ào ạt trút nước. Cậu trai ấy không phải tôi, mà là một cựu sinh viên nhạc viện, tân công chức Ty Văn hóa Thông tin Gia Lai Kon Tum vừa lên nhận việc, tôi chỉ là người chứng kiến. Và trụ hết một mùa mưa, bạn này về quê rồi không trở lên nữa.