XIN HÃY BỎ ĐI NHỮNG VÔ BỔ, HÌNH THỨC...

Không ai phủ nhận chuyện thi đua nhưng ở nhiều cơ quan, đơn vị cơ sở, thì có vẻ càng ngày phong trào này càng trở nên sơ sài và hình thức. Không chỉ thế, có trường hợp, việc này trở thành sự hành hạ nhau mỗi cuối năm và là lý do để người ta trù dập nhau.

CHUYỆN NHỮNG NGHỆ NHÂN DÂN GIAN TÂY NGUYÊN

 

          Hôm nọ, cần người làm cho cái cây nêu trong khu du lịch Một thoáng Việt Nam mà tôi đương phục vụ ở đấy, thông qua một nghệ sĩ Nhiếp ảnh mà "thuộc chuyện buôn làng hơn chuyện nhà mình", tôi vời được 2 ông người Jrai là Yoan và Yai xuống Củ Chi. Sắp xếp xong chỗ ở, 2 ông ra ngắm chỗ sẽ đặt cây nêu, thảo luận một hồi, rồi xách dao đi một vòng khu du lịch, đi qua khoảng... 100 bụi tre thì dừng lại ở một bụi có cây tre cao vút. Thảo luận một hồi nữa, bằng tiếng Jrai, tất nhiên, 2 ông bắt tay nhau rồi cùng chỉ vào cây tre ấy, ra hiệu cho tôi là sẽ dùng cây tre ấy làm cột nêu. Và chui vào chặt.

ĐẠO VĂN VÀ... KHỦNG BỐ

Bài đã đăng trên Reatimes, Ở ĐÂY, mang về trang nhà để lưu. 

------------- 

 Ngày xưa chưa có mạng, không biết chuyện đạo văn như thế nào, chứ từ khi mạng xã hội, nhất là khi ông Google sinh ra hệ thống tìm kiếm toàn cầu, rồi facebook phát triển, thành một tờ báo không lồ với hàng triệu tờ báo con thì rất nhiều chuyện cười ra nước mắt xung quanh đạo văn. Cũng không hẳn ngày xưa không bị phát hiện. Nhớ năm nào đấy, báo tết của một tỉnh in bài thơ "Viên xúc xắc mùa thu" của một tác giả lạ hoắc. Thời gian êm đềm đến lúc một nhà thơ, khi ấy còn trẻ, phát hiện, ơ bài này là của Hoàng Nhuận Cầm mà. Sau đấy, cả "tác giả" và người chịu trách nhiệm cho đăng, đã sử dụng rất nhiều biện pháp để chày bửa chuyện này, và khủng bố người phát hiện.

NGUYỄN LƯU, GI GÌ CŨNG GIỎI...

TỪ CHUYỆN CHÙA KỲ QUANG 2.

 Bài của nhà cháu hôm nay đăng ở mục "Kính đa tròng" báo Dân Việt ạ, link gốc Ở ĐÂY. Bản nhà cháu là bản full ạ.

-----------------

 Hồi nhỏ, tôi theo nhà máy của mẹ sơ tán về làng Phong Mục của xã Châu Lộc, Hậu Lộc, Thanh Hóa. Khu tập thể làm từng dãy nhà tranh tre nứa lá ngay rìa khu nghĩa địa của làng. Trẻ con bé tí, chưa biết sợ là gì. Lâu lâu lại thấy đám ma cờ phướn khăn trắng áo xô với những người đàn bà tóc tai xõa xượi đi sau mấy ông khiêng hòm người chết ra nghĩa địa. Rồi khoảng tầm 3 hoặc 4 giờ sáng, thi thoảng lại chứng kiến những cuộc bốc mộ. Cũng về sau mới biết, làng có 2 khu nghĩa địa. Khu này là trên đồi, trồng toàn cây sở. Còn khu nữa, ở cái gò khá to ở giữa đồng. Khu này chi chít mả. Chôn phải mùa lụt thì thôi rồi, phải dùng mấy cây tre đóng thành néo dìm quan tài xuống rồi lấp đất, chính thức là lấp bùn lên, rồi vẫn phải dùng tre đóng cọc ràng lại không thì quan tài nó... nổi lên. Phong tục miền Bắc là chôn 3 năm thì "thay nhà", "sang cát", tức là bốc mả, chuyển xương cốt sang tiểu sành. Phải đến khi đưa các cụ sang tiểu sành thì mới an tâm, mới coi như là lo xong việc cho các cụ. Tôi từng chứng kiến những cuộc "chuyển nhà" ở ruộng như thế. Người ta mang theo cả xô để... bắt cá trê và ếch trong mả.

ĐỂ BỚT ĐI NHỮNG ĐAU LÒNG, XẤU HỔ...

(Bài này là quan điểm cá nhân của nhà cháu. Vài tờ báo đã đọc, khen hay, thích lắm, nhưng đăng thì... chết. Thì nhà cháu đăng lên đây chỉ như một đề xuất, có chi mô nơ...)

Lâu lâu lại rồ lên một vụ chân dài bán dâm cho đại gia bị túm. Lần này là đến mấy chục nghìn đô. Thế là lại xúm vào mổ xẻ, phân tích. Người dựa trên đạo đức, kẻ dựa vào luật, vị căn cứ trên giá trị thẩm mỹ vân vân các loại. Mà tóm lại là phần lớn các cô gái bị bêu ra đủ hình đủ dạng, trong khi chúng ta luôn mồm luôn miệng luôn tay luôn chân luôn tư duy luôn ý chí rằng, phải đề cao phụ nữ, phải bình đẳng, phải cơ cấu... các loại. Thế mà các bố đi mua kia luôn được bảo vệ hơn bảo vệ tài liệu mật, giấu như giấu cái gì, nếu lỡ phải bêu tên thì bao giờ cũng được trang trọng viết tắt, tắt xong lại còn trang trọng chú thích "Tên nhân vật đã được thay đổi). (Nhưng mới nhất thì... gió đã đổi chiều. Một anh huấn luyện viên thể hình cũng đi... bán được cho gái trẻ dù bị chặt phế khá kinh).

"CỞI NGÀY" CỦA VĂN CÔNG HÙNG

Tự nhiên lục tài liệu trong My Documents, nhặt được bài của bà chị Bùi Kim Anh viết về bài thơ "Cởi ngày" của mình. Quả là lâu nay có lỗi với trang web và với chính... mình quá. Một là ít đăng bài trên web, hai là lại càng ít sưu tầm và đăng những bài viết về VCH trên góc "Bạn bè viết về VCH" trên web này...

Cũng không nhớ bài này nhà thơ Bùi Kim Anh đã đăng ở đâu chưa. Chắc chưa, vì bản chị gửi cho mình vẫn còn lỗi chấm câu, mình vừa thêm mấy nhát vào cuối câu, kiểu viết xong đương nóng hổi gửi ngay cho thằng em, mà thằng em quên béng. Nó được lưu trong Documents từ ngày 4/6/2013, huhu. Em cám ơn chị ạ, bà chị kính mến...
----------------

BOK WỪU, ĐƯỜNG WỪU VÀ CHUYỆN ÔNG WỪU

             Như cái tượng ông Núp rất lớn ở ngã ba Hoa Lư, thành phố Pleiku. Sau khi khánh thành trống rong cờ mở... đã được cẩu vào một góc khuất để nhường cái bệ ấy cho một... cục đá.

-----------------

CHUYỆN TƯƠNG HỖ LỄ HỘI VÀ DU LỊCH

Có một sự quan hệ tương hỗ rất chặt chẽ giữa lễ hội và du lịch. Du lịch bám vào lễ hội và ngược lại lễ hội cũng cần có du lịch để có thêm điều kiện tương tác và phát triển.

          Hôm rồi, người Jrai của làng R’bai ở ngay thị trấn Phú Thiện, Gia Lai, tổ chức lễ cúng cầu mưa, và huyện Phú Thiện, nhân đấy, làm một cuộc quảng bá về du lịch.

          Có mấy vấn đề cần phải đề cập về mối quan hệ tương hỗ này.

TÔI TỪNG CÓ MẤY BÀI THƠ CA NGỢI... VỈA HÈ...

Bài đăng trên Reatimes sáng nay ạ, Ở ĐÂY.

        

  Nói gì thì nói, cái vỉa hè hiện vẫn đang là một "đặc sản" của phố xá Việt. Nó vừa là "đặc sản" vật chất, vừa là "đặc sản" tinh thần, tới mức người ta nâng nó lên thành văn hóa, văn hóa vỉa hè.

          Vốn dĩ dân ta đa phần nông thôn, cái vỉa hè chả nghĩa lý gì. Thời bao cấp, vỉa hè cũng chỉ lác đác có tí "công dụng phụ" còn thì nó vẫn là vỉa hè. Tới khi đổi mới, kinh tế thị trường, thì đồng loạt vỉa hè nó thành... vỉa hè, như bây giờ.

ĐÃ TỪNG "PHỐ NÚI TRỜI GẦN"*...

          Cái ấn tượng đầu tiên của tôi với Pleiku là từ bài hát "còn chút gì để nhớ" của nhạc sĩ Phạm Duy phổ thơ Vũ Hữu Định. Khổ, thời ấy cái bài này bị cấm, mãi gần đây mới cho phép, chứ hồi ngoài Bắc thì hầu như chả ai biết. Sau tôi về Huế học đại học, chủ nhật lên nhà bà chị ở Nam Giao chơi, lâu lâu thấy chị mở cái băng cối tiếng hát Khánh Ly (cũng là mở trộm chứ bị lộ thì nguy to), nghe bài này tôi cứ sững sờ. Trời ạ, sao lại có tiếng hát liêu trai mê đắm thế. Sao lại có những ca từ đẹp thế. Và giai điệu nữa, nó vừa ngọt ngào vừa sâu lắng, vừa bí ẩn vừa gần gụi, đầy nhũn nhặn nhưng cũng kiêu sa. Chỉ nghe một lần tôi thuộc ngay, và cứ ông ổng hát theo như... hét: "Xin cảm ơn thành phố có em/ xin cảm ơn một mái tóc mềm...". Thời ấy, người ta ít cảm ơn lắm, nhất là trong tác phẩm văn học nghệ thuật. Phải khi về Huế sống tôi mới thấy ở từng thùng rác có dòng chữ: "Xin cho tôi rác". Xã hội ta trước đấy đa phần là mệnh lệnh: "Xuống xe tắt máy xuất trình giấy tờ". "Nghiêm cấm quần loe tóc dài". "Bỏ rác vào đây" vân vân...

CỨ PHẢI TRƯỜNG KỲ VÀ LẠC QUAN THÔI...

          Thế là Covyd bùng lên ở nước ta đợt 2, đợt sau "trội" hơn đợt trước.

          Là có người chết. Là số ca tăng nhanh trong ngày. Là có tâm dịch vân vân.

          Nhưng chúng ta đã có kinh nghiệm. Không hoảng loạn, không bi quan. Chúng ta bình tĩnh trong khôn ngoan và hiểu biết.

LẠI THÊM MỘT LẦN GIẬT MÌNH VỚI TIẾNG VIỆT

          Hôm qua tôi post một bài báo lên Web của mình viết về những người đàn bà xứ cát vùng Bình Trị Thiên. Họ đã sống một cách hết sức hợp lý, uyển chuyển, ngoan cường và hòa hợp với cát. Mà vùng ấy không chỉ cát, còn bom đạn bời bời thời chiến tranh. Tôi đã dùng hình ảnh "Hố bom dày như bát úp". Rất nhiều bạn trẻ đã vào comment hỏi là, bát úp là như thế nào, tưởng hố bom thì giống bát... ngửa chứ, bát úp giống cái khác?

ĐỂ TÂY NGUYÊN CÒN... NGUYÊN

          Tôi rất thú vị với câu hỏi của một anh bạn đồng nghiệp: Theo anh, giờ làm sao để Tây Nguyên còn... nguyên.

          Tôi vừa về thăm lại làng S'tơ, K'bang, Gia Lai, nó chính là cái làng Kông Hoa trong tiểu thuyết "Đất nước đứng lên" ấy. Trời ạ, cứ miên man đi giữa trưa nắng giữa cái cánh đồng chang chang thế, đi miết đi miết đến lúc có người reo lên: Chỗ ngày xưa ông Núp đặt bẫy đá đây. Thì nó cũng chỉ là một... bãi đất trống. Ngọn Konkaking đã kịp trọc gần tới đỉnh, nhìn như một cái đầu cắt vụng, dẫu tít trên cao, gần trưa mà sương mù vẫn như một vành khăn e ấp trên cái cổ ngấn cao thiếu nữ. Quả là, dẫu ở đất này khá lâu rồi, từ hồi làng S'tơ được chọn là làng điểm, người ta điều máy cày, kéo điện về cho dân làm lúa nước tôi đã đến đây, hồi ấy phía sau làng vẫn um tùm rừng, chiều thơ thẩn buồn, tôi cũng chỉ dám mon men ra cái con suối, hình như tên nó là Chơ Pâu, nơi nghe nói ngày xưa ông Núp nhận cái cong tỏ tình của Liêu, chứ qua bên kia suối là điều tôi chưa bao giờ dám nghĩ tới, bởi nó là một thế giới khác, thế giới rừng.

CHUYỆN TỰ DIỄN BIẾN

Giờ chúng ta đang có cụm từ khá thú vị, là tự diễn biến. Quả là tôi không nghĩ sâu xa xem bản thân cụm từ ấy nó nội hàm như thế nào, định chỉ điều gì, nhưng xin kể chuyện tự mình từ nghề của mình, bởi nhiều lúc tôi tự nghĩ, có khi mình cũng... tự diễn biến.

"THỜI TRÂN" LÁ SẮN

          Cơ quan tôi mời hai ông nghệ nhân người Jrai từ Gia Lai xuống Củ Chi làm cây nêu trước cái nhà rông có sẵn. Cơm bưng nước rót ngày... 4 bữa. Hôm qua hỏi các ông ăn ngon miệng không, bảo rất ngon nhưng vẫn thèm... lá mì.

NƯỚC ĐÁI VE SẦU

          Mùa này, nhẽ, ve sầu đang dai.

          Tuổi thơ một thời, chả ai không gắn với ve sầu. Ấy là những cái que dài ngất nghểu, đầu được vo một cục nhựa mít. Thế là xuyên trưa đi dính ve sầu. Mà cũng chả có loại nào ngốc đến thế, cứ ra rả kêu dù màu thân đã gần trùng với màu cái cây nó đang bám. Thế là cái que nhựa mít vươn lên, xòe một phát, một tia nước đái mát lạnh phọt vào ha hả tiếng cười khoái trá. Chú ve sầu tiếp tục kêu khi cánh dính cứng vào que nhựa mít.

ANH CÓ VỀ XỨ NGHỆ VỚI EM KHÔNG?

          Cách đây mấy năm, tôi làm một cuốc xe chở 2 ông bạn, một nhà văn, một kiến trúc sư. Ông nhà văn thì quê Quỳnh Lưu, ông kiến trúc sư quê Quảng Bình, phi từ Pleiku ra Hoàng Mai viếng mộ tổ họ Văn của tôi, rồi từ đấy, chú em, một doanh nhân nhưng cũng như một thủ từ của họ, dẫn đường chúng tôi lên làng Nồi.

          Trưa, ghé vào một làng dọc đường, thấy một cái quán lụp xụp, ghé vào hỏi có gì ăn không? Một giọng Nghệ rất trẻ, rất đặc trưng: Dạ có xáo me, xáo gà, canh cua cà muối. Thôi không kể thêm nữa, từng ấy là đủ rồi, dọn lên cho 4 người ăn nhé.

          Có hai thứ mà tôi phải kể kỹ chút. Một là xáo và hai là cà.

“TÂY NGUYÊN TRÔI” - DÒNG SÔNG NGÔN TỪ LẤP LÁNH

Viết về Tây Nguyên đến nay đã khá nhiều sách báo, cả về lịch sử, văn hóa, văn học; Tuy vậy đọc “Tây Nguyên trôi” của nhà thơ Văn Công Hùng vẫn mới mẻ và rất thú vị. Là cử nhân văn khoa, lên Tây Nguyên khá sớm vào đầu những năm tám mươi thế kỷ trước theo sự thôi thúc khám phá vùng đất mới, Văn Công Hùng vừa có đam mê cháy bỏng khát khao, vừa may mắn được tiếp cận một Tây Nguyên còn khá nguyên sơ. Những chuyến điền dã, khảo cứu, thực tế sáng tác ở các buôn làng Tây Nguyên cơ bản còn nguyên trạng đã tích tụ, kết tinh trong anh như những kho kiến thức về một vùng văn hóa đầy bản sắc riêng. Với Tây Nguyên trôi, vì vậy anh có một lối đi riêng khá độc đáo.

MẢNH VỤN GIÁO DỤC...

          Mấy hôm trước, cái tin khét lèn lẹt trên báo: Lộ đề thi, làm nhiều người vừa hoang mang vừa... không hiểu nổi, bởi nó chỉ là cuộc kiểm tra học kỳ, có gì căng thẳng đâu mà phải lộ đề. Và, tấm gương tày liếp của các hội đồng thi Sơn La, Hòa Bình, Hà Giang... vẫn còn hôi hổi đó.