Mỗi buổi sáng thức dậy, nằm trên giường, vớ điện thoại, tôi
thường lướt tin... hôm qua. Và nhiều hôm phải nhổm hẳn dậy vì... ngạc nhiên, vì
thán phục, mà kêu lên: Khó thế mà cũng coa người làm được, tài thật, hihi.
Thì đây là những tin tôi đọc trong một buổi sáng, ở tuần trước.
Tại thành phố Pleiku vừa diễn ra một hoạt động thể thao ý nghĩa: Giải việt dã và Marathon do báo Tiền Phong phối hợp với tỉnh Gia Lai tổ chức.
Nói riêng cái giải Marathon, mới nghe thì rất đáng để... kính nhi viễn chi thật. Mà quả là, đây là môn thể thao khốc liệt nhất, thử thách con người ghê gớm nhất. Nhưng chính vì thế mà, bên cạnh sự chuyên nghiệp của các vận động viên chuyên nghiệp, hết sức chuyên nghiệp, thì nó còn có sân chơi dành cho vận động viên nghiệp dư với nhiều cự ly khác nhau, với cái đích đến cũng khác chuyên nghiệp, ấy là anh chạy từng ấy cây số, trong từng ấy thời gian, thì được cấp cái chứng nhận đã hoàn thành cuộc chạy, ghi tên bảng vàng hẳn hoi.
Lại đăng 5 bài thơ, mần từ 2020 nhưng giờ mới đăng web. Như đã nói, giờ cứ mỗi lần làm một mâm ngũ quả thơ không web nó quên mất mình là nhà thơ, hihi... Không chọn, cóp thứ tự theo thời gian sáng tác...
-----------
Tôi đã từng viết một bài về nước mắm trên trang này rồi, cái tít cũng rất... khù khoằm, nói theo ngôn ngữ mạng bây giờ, "Chuyện nước mắm và... hôn". Sở dĩ tôi trở lại là bởi, tôi vừa được tặng một thùng nước mắm Bình Định. Là người bà con mua một cái vỏ thùng nhựa đựng nước uống, loại thùng to ấy, xếp cá và muối vào đấy ướp, rồi gửi đi tặng. Đúng ngày đúng tháng thì mở vòi, cái chỗ thò ly vào để hứng nước ấy, thì giờ là hứng... nước mắm.
Ngày thơ Việt Nam năm nay lại tiếp tục không tổ chức được do covid. Cái con virus bé tí chả ai nhìn thấy ấy té ra lại có sức mạnh công phá kinh khủng, khiến cả thế giới điên đảo, nên cái sự ngày thơ không tổ chức được có khi lại... may. Bởi nói thật, thời kỳ đầu thì còn hăm hở phấn khởi lắm, nhưng càng về sau nó càng nhạt. Bởi không có gì mới, bởi đồng loạt làm lấy được để nó lòi ra một việc là, té ra cứ tưởng Việt Nam là "cường quốc" thơ, nhưng khi cần thì lại rất ít nhà thơ và cả các bài thơ hay. Từng ấy khuôn mặt quanh đi quẩn lại, nên nó nhạt. Vả, làm gì cũng phải đầu tư, đây cứ tới ngày cấp trên sức công văn xuống, rồi... có gì làm nấy, nên cái sự ấm áp không mà trang trọng cũng không luôn...
Hôm rồi ăn cơm, tôi kể với con gái chuyện ngày xưa mình nuôi lợn. Thời bao cấp hầu như nhà ai cũng nuôi lợn, người người nuôi lợn nhà nhà nuôi lợn, nhà càng khá thì càng nuôi nhiều lợn, vì có điều kiện làm chuồng to, có đất trồng rau và tiền mua cám dự trữ. So với các nhà khác trong khu tập thể của ngành Văn hóa Gia Lai mà tôi ở khi ấy, thì nhà tôi cũng có "điều kiện" hơn, nên mọi người chỉ đủ tiền mua loại lợn con 5,7 kí về nuôi thì tôi vác hẳn ông lợn nhỡ 3 - 4 chục ký về thấng cho nhanh. Thiên hạ nuôi cho ăn nó chén ầm ầm, đây tôi đổ cám vào, nó cúi xuống phát rồi lại ngẩng lên nhìn chủ đầy trìu mến. Múc nước bã mắm rưới vào (thứ giống như mì chính cho vào bột dỗ trẻ con thời khó. Tôi nhớ có đứa trẻ con có hôm cứ ngằn ngặt khóc không ăn bột, mẹ nó sang nhà tôi: Bác cho em vay tí mì chính, nhà hết, sáng quấy bột không với nước mắm thằng cu nó không chịu ăn), con lợn cúi xuống hít mấy nhát rồi lại ngẩng lên. Tức, bỏ vào nhà thì nó nghiêng đầu uỵch phát, thế là cả cái máng lật nghiêng, xong phim. Gầm lên đét nó vài roi thì... vợ lao ra gầm to hơn. Nguyên tắc hồi ấy là con có thể đói nhưng lợn không được đói. Con có thể ốm nhưng lợn không được ốm. Con có thể mất ngủ nhưng lợn không được mất ngủ. Tất cả vì lợn thân yêu. Như đã nói, nhà tôi thường mua lợn 3-4 chục cân, nuôi 5 đến 6 tháng, cân để bán thì được... 50 cân, thế mà vẫn hể hả, mua lại bộ lòng của người mua lợn nhà mình, kêu bạn bè tới liên hoan... mừng bán lợn. Tôi nhớ có lần làm bài thơ về... lợn, có những câu thế này "“Có những giọt nước cơm thừa được đổ vào xô/ Có chiếc xe tòng tọc cột xô nước ấy sau foocbaga/ Có một người chiều nào cũng đi chiếc xe đạp ấy/...Những giọt thơ tích tụ trên đường được nhuộm màu nước gạo/ nghiêng nghiêng nụ cười- ơi vợ- nửa vầng trăng”, ghi chú ở dưới bài thơ là "Kỷ niệm ngày vợ... bán lợn" để thấy cái ngày xuất chuồng lợn ấy nó trọng đại đến thế nào?
Dưới đây là bài viết của chị Trần Tố Nga, người đang theo đuổi vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ sản xuất chất Dioxin để quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam khiến hàng triệu người bị ảnh hưởng, nhiều số phận hết sức thương tâm, đau đớn. Chị Nga năm nay 80 tuổi, mang trong mình rất nhiều loại bệnh, và đang một mình ở Paris. Cuộc kiện này đã kéo dài nhiều năm, và hiện đang trong giai đoạn quyết định. Nó không chỉ là việc của cá nhân chị Nga, hoặc vấn đề kinh tế, bởi theo tôi biết, đã từng có thương lượng trả riêng cho chị Nga một số tiền không nhỏ, mà nó là số phận của rất nhiều người, là danh dự và lương tâm của những người yêu hòa bình, yêu con người, vì con người và vì một chủ nghĩa nhân văn cao cả...
--------------
Đang yên lành một buổi chiều đung đưa sướng với cái tin facebook của mình được nhận tích xanh, thì Trương Đức Minh Tứ, nhà báo, TBT báo Quảng Trị, gửi cho đường link. Ôi giời, nó viết về mình. Gần bảy ngàn chữ. Tài thật. Bảo nó sao không gửi báo VN phát cho oách, nó bảo em gửi Văn chương Việt quen rồi. Ừ để anh đọc kỹ rồi đưa về web anh.
Đọc kỹ thì thấy tay này hết sức chịu khó. Nó đọc tất cả những
gì mình viết và những gì bạn bè viết về mình, xâu chuỗi lại, cốp pết lại, thành
cái chân dung mình, từ những gì mình viết, như thật, hihi. Và đọc cứ thun thút, tới đâu gặp mình tới đấy,
như lạ, như lần đầu.
Cái tình bạn bè nó thế. Chịu đọc nhau, nghe nhau xem nhau để
ý tới nhau bây giờ rất hiếm, nên có đứa nó đọc mình kỹ, nghiên cứu mình kỹ, dựng
lại mình để chính mình đọc cũng cứ sửng sốt cứ ngạc nhiên cứ như là... giờ mới
biết, hihi, nó đã.
Nó nhắn kèm cái link thế này: "Ngồi buồn không biết
làm gì đành chuẩn bị bản thảo cho tập sách mới; có viết mấy dòng về VCH để đăng
trong tập ký chân dung xuất bản trong năm nay để tạ lỗi lâu nay hay “nói xấu”
VCH trên mạng.".
--------------
Tôi vừa xách xe chạy một vòng ra ngoại ô thành phố
Pleiku, ngắm quỳ... tàn.
Và té ra, quỳ tàn cũng có cái đẹp của nó, nhất là vào buổi chiều. Nắng Tây Nguyên như mật rót, không, loãng hơn chút, nó mênh mang xao xuyến, nó ảo ảo mờ mờ, lại thêm cái thứ gió nửa mơn man nửa như giận dỗi cứ giãy lên đành đạch lúc người ta đang liêu phiêu áo mỏng. Những bông quỳ khô khẳng xiên xiên trong tầm mắt...
Xin nói ngay, đây là một sáng kiến rất hay, rất táo bạo, rất mới của ban lãnh đạo Hội Văn học Nghệ thuật Thái Nguyên mà vai trò của nhà thơ Nguyễn Thúy Quỳnh chủ tịch Hội là chủ đạo với ban quản trị quán Chiêu Văn do nhà văn Trịnh Đình Nghi chủ soái đóng vai trò rất quan trọng.
Bài trên Reatimes sáng thứ 2 của Hùng Tây Nguyên ạ
Tôi về hưu được 3 năm rồi. Bạn bè cùng lứa tất nhiên cũng thế. Về, mỗi đứa mỗi vẻ, vui lắm.
Các bác làm quan to, ngày trước thường là đẻ ra một cái hội hè gì đấy, về thì chuyển sang ngồi, coi như vẫn đi làm. Cái cách làm việc của mình nó đẻ ra một loại công chức về nhà là ngơ ngơ như ngỗng, bị vợ sai vặt cũng chả biết đường nào mà lần, nhưng ở cơ quan thì hét ra lửa. Thế nên rất sợ về hưu. Ngay giới văn chương báo chí cũng vừa ồn lên chuyện các bác tới tuổi mà không chịu về còn gì? chuyện dân gian còn kể có bác về rồi nhưng không chịu giao chìa khóa phòng, cơ quan cũ cũng kinh, không dám đòi nhưng để bác... hạn chế đến, bèn niêm phong phòng lại. Có bác thì sáng sớm mặc quần áo xách cặp ra cổng đứng, quá giờ vợ ra kêu: "vào ăn sáng đi" ông mới giật mình lủi thủi vào... vân vân, thì thiên hạ kể thế. Mà thiên hạ thì giờ cũng... thiên hạ lắm.
Hôm nọ, trong một cuộc "ngồi", là cái cách anh em chúng tôi gọi những cuộc tụ tập, có... ăn uống, một bà chị nhón miếng thịt rồi nói: Oi khói quá.
Lập tức,
trước mắt tôi, hiện lên một trời oi khói.
Khởi đầu là từ cái ấm nhôm, hình như là ấm nhôm Liên Xô, thứ rất quý thời bao cấp. Nhà tôi có cái ấm nhôm, loại xịn. Là loại có cái cán/ quai bằng gỗ bọc bên ngoài thanh sắt ấy. Loại kém hơn thì quai bằng nhôm luôn, cầm rất nóng, cứ phải lấy giẻ lót.
Quả thật, trong đời, chưa bao giờ tôi nghĩ lại có ngày khẩu trang là một phần của đời sống.
Là đàn ông, tôi từng... tuyên chiến với khẩu trang khi mà một thời, từ thuở chưa dịch ấy, chị em du nhập ở đâu cái mốt, cứ ra khỏi nhà là trùm kín mặt mày như ninja. Mà toàn chị em xinh, mặt hoa da phấn, trước khi ra khỏi nhà là tô tô trát trát, xong rồi... trịnh trọng khẩu trang. Mà khẩu trang, ban đầu nó là khẩu trang, là che miệng thôi, tiến lên nó che kín toàn bộ khuôn mặt, có người xuống tới... ngực, là có thêm cái dải vải như cái yếm em bé ăn bột lòng thòng xuống ngực, trông phát ngốt. Trăm chị như một, phố xá như... nghẹt thở. Cả thành phố đen ngòm khăn bịt mặt khiến cánh đàn ông uể oải lắc đầu, nhận ra nhau chỉ nhờ... lưng. Nhiều khi thấy một đen ngòm gật đầu chào nhưng chả biết ai. Trả lời thì sợ nhầm, mà không trả lời lại bị coi là khinh người, người ta chào mà không chào lại. Ban đầu là khẩu trang, thêm một bước là cái khăn che kín mặt, và giờ nó là cái mũ như cái chóp chào mào luôn. Phía trên là chóp chào mào, phía dưới là... bờm ngựa vì nó che tới tận cổ, lòi mỗi 2 con mắt thì có một con kính đen ngự trên ấy...
Giờ,
khi ngồi viết bài này tôi mới sực nhớ là mình chưa hỏi xem các đoàn thể như
đoàn thanh niên, đội thiếu niên ở đây có không, và quan trọng là, các cơ quan
cấp trên liên quan đã có ý kiến gì về cái mái ấm mồ côi này chưa? Chúng ta có
những cơ quan rất quan trọng để bảo vệ và chăm sóc trẻ em, nhưng các cháu ở đây
đã được quan tâm chưa? các cơ quan quan trọng ấy đã bao giờ biết đến số phận
hơn một trăm cháu đang được nuôi dưỡng ở đây chưa?...
Chắc phải quay lại để hỏi thêm?
Lại đăng chùm 5 bài thơ ạ, lâu nay bỏ bê thơ trên web này quá, giờ sẽ cần mẫn hơn. Nhà cháu cố gắng để cân bằng giữa thơ và báo, cũng như giữa web và facebook, có chi mô nơ ạ.
-----------
Nó có một thực tế như thế này, ấy là trong khi nghị quyết, rồi chủ trương rồi chỉ thị rồi rất nhiều tài liệu của Đảng và nhà nước, rồi chính quyền các cấp khẳng định rằng, để xã hội phát triển, văn hóa phải là then chốt, phải là động lực, phải là mục tiêu, là mục đích vân vân. Rồi là bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc lại vân vân...
Và thực tế là, văn hóa ngày càng thiếu tính văn hóa, là tôi nói cho nó nhẹ, chứ nhiều người kêu còn kinh hơn, nào là lệch chuẩn, mất chuẩn, tới văn hóa đang khủng hoảng, đang mất...
Tết tới nơi rồi, nhẽ không nên nói chuyện buồn, nhưng quả là không thể không nhắc tới những người còn nằm lại ở Rào Trăng, ở Trà Leng cái đận lũ và lụt gây lở và sập núi vừa qua. Tỉnh Thừa Thiên Huế và Quảng Nam đều thể hiện những quyết tâm rất lớn để đưa những người xấu số còn nằm lại ở nơi 2 địa danh mà năm vừa qua đã trở thành nỗi đau khủng khiếp ấy, nhưng chưa thể bởi thời tiết rất xấu. Thừa Thiên Huế hy vọng phải tới tháng 3 này, đắp được con đập nữa thì sẽ tìm được thi thể 11 người còn nằm lại đấy. 13 người còn ở Trà Leng cũng hy vọng thế. Khi tôi viết những dòng này thì tỉnh Quảng Nam bắt đầu khởi động việc đưa lực lượng cứu hộ lên lại Phước Sơn, dẫu đã cận kề tết.
Cách đây trên dưới hai chục năm, cái thời bắt đầu có những giọng văn "khác lạ" trên văn đàn, tôi đọc một cái truyện ngắn rất hay trên một tờ báo. Lạnh, gọn, sắc, thẳng băng và ấn tượng. Lần tìm tác giả thì ra một cái tên nữ là Hoàng Phương Nhâm, đã nể rồi. Tìm tiếp thì lại làm ở ban tuyên giáo Ninh Bình. Trời ạ, Ninh Bình là quê ngoại tôi, và hồi này, tuyên giáo là chuyên đi... tuýt còi các tác phẩm được coi là gai góc của văn nghệ sĩ, mà cái nhà chị nhà văn này lại trong cái dàn gai góc ấy. Tôi khi ấy đương ở Pleiku, thầm ghen tị với các bạn văn Ninh Bình. Bởi người có nhiệm vụ tuýt còi mà viết như thế thì anh em viết lách được "nở hoa" đến thế nào?
Một
buổi sáng cách đây hơn 3 năm, tôi nhận một cú điện thoại. Đầu bên kia là một giọng
nữ: Tôi là Nga, biết anh vì đọc anh, anh có thể bố trí chúng ta gặp nhau không?
Thấy tôi có vẻ ngần ngừ trong máy, bên kia nói luôn: tôi 78 tuổi rồi ạ...
Quen nhau từ đấy.
