Thú
thực, tôi chả cổ súy cho những thứ buôn bán rị mọ vỉa hè, nhếch nhác và mất vệ
sinh, ảnh hưởng giao thông và cũng chả lấy gì làm văn minh cả. Tôi cũng biết, một
thành phố văn minh hiện đại là thẳng băng sạch sẽ, là gọn gàng chỉn chu, là
sáng choang bóng bẩy...
Thế
mà chả hiểu sao tôi lại vẫn cứ nhớ những cái bếp nướng bắp, chiên xôi, những đốm
sáng của đèn hột vịt... của Pleiku một thuở.
Ơ
mà chả một thuở đâu, giờ vẫn còn đấy.
Ra
Tam Đảo, Sa Pa, những vùng có khí hậu tương đối giống Pleiku, cũng lạnh se se,
cũng sương mù, cũng có dốc, cũng co ro tay trong túi ngồi xoa suýt bên những bếp
than rực hồng, bên má hây hây, mà nhớ Pleiku kinh khủng. Hình ảnh những cô gái
bên những bếp than nướng khoai, bắp tạo nên một “hình ảnh đặc sản” của những
vùng đất ấy.
Pleiku
cũng từng thế.
Phải
nói ngay điều này, là bắp và khoai lang Gia Lai rất ngon, nướng hoặc luộc đều
ngon. Mỗi loại hình có cái thú riêng. Tôi đang nhớ về... bắp nướng.
Hồi
ấy trên đường Trần Hưng Đạo những đêm mùa khô luôn lập lòe các bếp lửa. Tất
nhiên bên mỗi bếp lửa ấy là một hoặc hai cô gái. Nó chỉ là một chậu than thôi,
và một bao bắp. Từng cái bắp được bóc vỏ rồi ghếch lên than, chính xác là bỏ
trên một cái vỉ sắt. Mùa khô lạnh mà má cô gái lấm tấm mồ hôi. Bên cạnh là mấy
gã trai ngồi giơ tay sưởi đợi bắp chín. Tiếng lách tách của cả than và bắp xen
trong những câu chuyện không đầu không cuối. Người bán chăm chú lật lật xoay
xoay quạt quạt, người ăn hình như có nhu cầu ngồi hơn là ăn, tay như muốn vòng
ôm lấy lửa, mắt nheo nheo, miệng xoa xuýt. Cho đến khi đón lấy cái bắp bỏng rẫy
thì tay này lật tay kia, cái bắp liên tục được chuyền, được lăn trong những tiếng
rên khẽ. Câu chuyện câu được câu hụt bạt trong gió, trong lửa, trong sương mù,
trong cái thanh bình êm ả của đêm.
Cũng
có người mua về nhà. Thì cũng phải đợi thôi. Và khi đợi thì góp chuyện, ít nhất
là góp cái tiếng rên, tiếng xuýt xoa khe khẽ, tiếng lập bập của môi và cả tiếng
loạt xoạt của tay tìm... túi áo khoác.
Chúng
tôi, những gã trai trẻ đã qua những mùa khô Tây Nguyên như thế, để giờ nhớ đến
thắt lòng.
Giờ,
tất cả cứ sáng choang lên, chả còn những cái dáng liêu xiêu của bếp của người,
của gió của sương mù thuở nào, dù vẫn còn những bếp bắp nướng.
Thì
ngay bên đường anh hùng Núp ấy, vẫn có mấy cái bếp nướng khoai và bắp mỗi chiều
tới đêm. Tôi vẫn là khách quen của họ, nhưng không phải là đêm nữa, mà ngay
trong chiều, trên đường đi làm về. Mua cái bắp mang về nhà ăn trước khi đi thể
dục buổi chiều. Có cả những người đi bộ đến đấy, mua một cái bắp rồi vừa đi bộ
thể dục quanh quảng trường vừa ăn. Những cái bếp ấy mang tính thực dụng nhiều
hơn chứ không còn khả năng biểu cảm thẩm mỹ nữa, dù là sự biểu cảm hết sức tự
phát chứ chả phải cố ý sắp đặt gì.
Có
những cái đẹp là do nó vô tình được tạo ra chứ chả phải ý đồ gì. Những cái bếp
than nướng bắp ấy là hết sức vô tình, bởi về mặt nào đấy, nó là sự kiếm sống
lam lũ. Giàu có chả ai phải đi bán cò con như thế, mỗi đêm thức đến rạng sáng
hôm sau mà tiền lời lãi tính trên từng trái bắp. Nhưng mặt khác, nó vô tình điểm
xuyết cho phố sự nên thơ. Hay chí ít là ký ức, là dư vị một thời.
Hôm
nọ ngồi nói chuyện với một ông bạn từng ở Pleiku giờ ở Sài Gòn. Ổng bảo nhớ
Pleiku lắm. Mưa nhớ, nắng cũng nhớ, sương mù nhớ, rông rốc gió cũng nhớ. Ổng bảo
có điều kiện sẽ quay lại để... kinh doanh. Mà kinh doanh quá khứ thôi. Là dựng
lại một con đường như thế. Phải đi bộ vào. Hai bên đường lập lòe những cái bếp
nướng ngô. Tôi bảo chắc gì có khách. Giờ người ta trà sữa, trái cây lắc, đồ ăn
nhanh... ông trở lại ngày xưa để kéo lùi lịch sử à? Gã trầm ngâm, không phải
kéo lùi mà là... trở lại. Trở lại để tiếp tục hành trình chứ không phải trở lại
để... ở lại. Ai chả có ký ức, ai chả có một vùng thiêng liêng để thương để nhớ.
Tôi kinh doanh cái ấy. Hay chính xác, không kinh doanh, chỉ là giúp con người
có những khoảnh khắc thư giãn, những phút giây hoài niệm thanh sạch, những cú lặng
giữa náo nhiệt, những bước ngập ngừng giữa những vòng quay. Và họ cám ơn tôi về
điều ấy, bằng... tiền, tất nhiên. Và đấy là kinh doanh.
Thì
giờ người ta đổ xô lên Tam Đảo, Sa Pa, lên Măng Đen... có phải để tìm náo nhiệt
đâu. Và nếu những nơi ấy cũng náo nhiệt như nơi khác thì cần gì họ phải vất vả
tốn kém lên đấy.
Thì
ra con người có những nhu cầu rất lạ. Và cái quan niệm sướng khổ cũng chả biết
đằng nào mà lần. Có thể với người này là sướng thì người khác là khổ. Thời này
là khổ thì thời kia là sướng. Người ta phấn đấu kiếm tiền để mua xe, từ xe đạp
lên xe máy rồi ô tô, càng xịn càng sướng, để rồi sáng sáng chiều chiều lại trằn
người ra... đi bộ giữ sức khỏe. Người ta ăn đủ thứ cao lương mỹ vị cho tới lúc
phải... ăn kiêng. Và cũng như thế, những nhếch nhác một thời, những giản đơn ấm
cúng, những kiếm sống qua ngày, tạm bợ và qua loa... nếu biết xử lý, biết thu
vén, có khi lại là... du lịch.
Nghĩ
cho cùng, con người sống thì phải có có ký ức, hiện tại và tương lai. Ký ức
không quay lại được, không tạo dựng được, nhưng có thể được đánh thức, được thỏa
mãn và được phục vụ...
Đang
ở một nơi rất xa, cứ nhớ Pleiku như một... nỗi nhớ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét