Thứ Tư, 16 tháng 3, 2022

“ĐÌNH LÀNG” CỦA VĂN CÔNG HÙNG

 

Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn vừa viết trên fb sau khi đọc xong tập thơ "chợt" của nhà cháu: 

"GIỚI THIỆU THƠ CỦA..."NGƯỜI HÙNG" PLEIKU

Tôi vẫn gọi đùa nhà thơ Văn Công Hùng là "người hùng" của Tây Nguyên-Các bạn cứ mở fb của VCH sẽ thấy, anh rất có duyên- ví dụ anh chỉ nhắc đến cô bé cháu ngoại về thăm Ông Bà dịp đang Covid khắp nơi- hay việc có một bạn gái xinh đẹp đến tận Pleiku đòi gặp anh mua sách, không chỉ trả tờ mệnh giá to nhất mà còn... xin được chụp ảnh cùng tác giả- hay chuyện anh than giá xăng tăng khiến sáng đó anh không dùng xe máy... đi ăn phở mà đành ở nhà luộc khoai... Và bất cứ anh viết gì, cũng thường có hàng mấy trăm bạn like và commets...

 

Gần đây, VCH không chỉ ra mấy tập văn xuôi dày côp, mà còn gửi tặng tôi một tập thơ. Đó là tập CHỢT với gần 200 trang in với gần 100 bài thơ rât là... VCH- tức là rất hồn nhiên, duyên dáng mà nặng trĩu suy tư. Tôi dành để các bạn sẽ tìm đọc và nhận xét. Chỉ xin giới thiệu một bài thơ không tếu táo - không làm duyên mà sâu đậm một nỗi thương yêu nhẹ mà thực như hơi thở của mỗi chúng ta dành cho quê hương. Tôi chỉ xin trích một câu trong bài:

-đình làng phơi nắng ngậm sương

ướp hồn quê những vô thường nghìn năm...

Và chị đăng trọn vẹn bài thơ trên fb của mình. 

 

Cùng ngày, vô tình nhà cháu phát hiện ông bạn Phạm Đức Long cũng mang bài này của nhà cháu ra.... mần thịt kiếm tiền he he. Nói phát hiện là bởi ổng viết xong lẳng lặng gửi đăng báo. Hôm ấy ngồi dự 75 năm thành lập báo GL, lẩn mẩn dở tờ báo được biếu, mới thấy, hihi. Nhà cháu thì, để an toàn, viết xong thường mail cho tác giả "nhờ xem lại". Tay này bí mật đập chết ăn thịt cho tươi...

------- 

 

Trong tập thơ “Chợt” khá hiện đại của nhà thơ Văn Công Hùng vừa mới xuất bản, tự nhiên lọt vào một bài thơ rất truyền thống “Đình Làng”. Truyền thống từ thể thơ lục bát như ca dao, đến những câu chữ tràn đầy hình tượng đặc trưng của làng quê Việt!

đình xoay một góc Việt cong

bao thân phận mãi long đong kiếp người

làng như giọt mực của trời

viết muôn vạn những cuộc đời thân thương

 

đình làng phơi nắng ngậm sương

ướp hồn quê những vô thường nghìn năm

làng nghiêng theo buổi trăng rằm

này na này lựu này tằm này dâu

 

đình làng vô tận nông sâu

bao dông bão vẫn mái đao dịu dàng

đình làng kết dọc nối ngang

bàn chân thập thững ngỡ ngàng quê hương

 

cột lim mềm mại vấn vương

ngàn năm người Việt nhớ thương tìm về

đình làng bện những câu thề

tiếng cười treo giữa bốn bề mắt nhau...

 

Một tứ thơ rất độc đáo, nói về ngôi đình mà cứ đau đáu về hồn quê, về đời người với bao giãi dầu mưa nắng, với bao thăng trầm thân phận nhà nông.

Biểu tượng nổi bật nhất của làng Việt xưa là: cây đa, giếng nước, sân đình. Ở đó hội tụ hồn quê Việt, “ướp hồn quê những vô thường nghìn năm”!

Người Việt xưa có nếp truyền thống “trong họ, ngoài làng”, không những tôn quí ngôi nhà thờ họ mà ai cũng quí trọng ngôi đình làng.

Ngôi đình làng biểu trưng cho làng. Là nơi vừa thờ tự, vừa hành pháp, vừa tư pháp. Đình làng thờ thành hoàng làng, thờ đạo Nho, là nơi diễn ra bao lễ hội linh thiêng, cũng là nơi xử kiện phạt vạ, nơi tập trung quyền lực quản lý của làng. Đó là nơi thể hiện truyền thống “trọng lão”, “trọng trí” và “trọng quan viên” của người nhà quê xưa.

Thời Pháp thuộc, làng Việt có hai bộ máy cai trị gọi là Hội đồng Kỳ mục và Hội đồng Lý dịch.

Hội đồng Kỳ mục (tương tự Như hội đồng Nhân dân xã bây giờ), cũng gọi là Hội đồng già làng, bao gồm những quan viên hưu trí (Tiên chỉ, Thứ chỉ), những người già (đàn ông) thông thạo chữ nghĩa, có uy tín trong cộng đồng. Đó là cơ quan mang tính tự quản của cộng đồng dân cư Việt. Hội đồng Kỳ mục không có quyền lực nhà nước, nhưng lại có thực quyền trong xét xử, quyết định nhiều việc của làng. Khi ngồi ở đình làng, Hội đồng Kỳ mục được xếp ngồi bên trái (người xưa quan niệm bên tả lớn quyền hơn bên hữu).

Hội đồng Lý dịch đại diện cho quyền lực nhà nước ở làng xã (tương tự như Ủy ban Nhân dân xã bây giờ), bao gồm Lý trưởng, Phó lý, các hương chức... Tuy nhiên người Việt xưa có câu: “Phép vua thua lệ làng”! Quyền lực nhà nước qua lũy tre làng thường bị khúc xạ bởi quyền lực già làng!

 

Hơn hết, bài thơ đình làng nói về vẻ đẹp làng quê, vẻ đẹp hồn hậu của làng quê Việt một cách cổ kính, thăm thẳm: “đình làng vô tận nông sâu/ bao dông bão vẫn mái đao dịu dàng”! Đó là một bức tranh lụa cổ đen trắng đầy hoài niệm được vẽ bằng thơ: “làng như giọt mực của trời/ viết muôn vạn những cuộc đời thân thương”!

 

Đọc Đình làng, tôi lại liên tưởng đến một bài thơ lục bát khác của Văn Công Hùng: “Tượng Mồ”. Một bài thơ thoảng hoặc chấm phá mà vẽ hết, ôm trọn văn hóa đời người vùng đất Tây Nguyên! Cũng là một tứ thơ hay đặc sắc về vùng đất anh đang sống!

 

Tuy nhiên ở câu kết rất tài của “Đình Làng” lại có một chữ rất tiếc: “tiếng cười treo giữa bốn bề mắt nhau”. Giá là “bộn bề” mắt nhau thì nó sẽ đắc địa hơn. Là theo ý tôi như vậy!

 

Đầu xuân thong thả, được đọc bài thơ hay tứ đẹp về làng quê, là một người hoài cổ tôi cứ thấy lâng lâng ngọt ngào mãi trong tâm thức. Những lim, những ngói, những gạch ... đã rêu phong bạc màu sương gió, đâu đó lại nao nao ùa về!

                                                            Phạm Đức Long.

Báo Gia Lai, link gốc ở đây 


 





 

Không có nhận xét nào: