Ngược mà không ngược, không ngược mà ngược, hình như Khổng Tử nói thế...
--------------
Lần đầu được dự một hội nghị quốc tế, cũng thấy vui vui, thấy gì ghi nấy, âu cũng là một kỷ niệm đáng nhớ.
Mới
đầu mình tưởng Hội nghị này chỉ là nơi gặp gỡ các nhà văn ba nước, gặp
gỡ trò chuyện rồi thì... liên hoan. Té ra, không phải. Có thư của thủ
tướng ba nước chúc mừng, quá ghê! Đã thế, các nhà văn của các nước Lào,
Căm Phu Chia, Thái Lan, Ấn Độ ăn vận sang trọng, comlê, thắt caravát,
quần áo dân tộc rất đẹp. Riêng đoàn Việt Nam
quen tác phong “ giản dị” chỉ áo bỏ trong quần, có ông đeo kính đen,
đầu hói trông như thầy bói. Nhìn kỹ, cũng có vài người ăn vận comlê,
nhưng do ngồi đoàn chủ tịch như Nhà văn Lê Quang Trang, hoặc giả như
tăng thêm phần oai phong của dáng đi bệ vệ như nhà thơ Phạm Sỹ Sáu. Điều
mình ngạc nhiên là hai trưởng đoàn của đoàn nhà văn Lào và Căm Phu
Chia, có thể trao đổi với các nhà văn Việt Nam bằng tiếng Việt chính hiệu. Đấy Là điều may cho trưởng đoàn Việt Nam,
nhìn các vị ấy hỉ hả, nói chuyện không phải “ bằng tay” thế là thấy
tiếng Việt của mình cũng có giá với quốc tế. Thâm tâm, cứ mong tiếng
Việt thành ngôn ngữ phổ biến toàn thế giới, đỡ phải học ngoại ngữ. Hiện
nhà văn Việt Nam biết nhuần nhuyễn tiếng Anh như kiểu nhà thơ Nguyễn Quang Thiều trong HNV Việt Nam,
đếm trên đầu ngón tay, khéo vẫn còn thừa. Mình chứng kiến, khi mấy nhà
văn Căm Phu Chia, Lào lên đáp từ nhận giải thưởng bằng tiếng Anh, vì
phát biểu ngẫu hứng, người phiên dịch không dịch kịp, khi kết thúc mình
vỗ tay rất to, một ông ngồi cạnh nói nhỏ vào tai mình, tưởng mình biết
tiếng Anh: “ Ông ấy nói gì, mày biết không?”. Mình lắc đầu “ Thấy kết
thúc bài phát biểu bằng câu “ Thanh kiu” nên em vỗ tay”. Ông ấy cười: “ Sao mày giống anh thế!”.
Trong
bài phát biểu đáp từ có chuyện vui, đấy là bài phát biểu của Thiếu
tướng – Nhà văn Nguyễn Chí Trung mà anh em nhà văn gọi đùa ông là “tướng
về hưu”. Tuổi cao, sức yếu, chân đau, nói chậm đã vậy bài phát biểu của
ông ghi ra giấy cũng hơn bốn trang A4. Ông vừa đọc, lại có người vừa
phiên dịch nên chiếm rất nhiều thời gian. Thời gian đã gần trưa, Thiếu
tướng – nhà văn Nguyễn Chí Trung cứ đọc nhẩn nha, đủ thứ chuyện trên
đời, bên Căm Phu Chia thời Pôn Pốt. Mà những chuyện như thế này mọi
người đều biết cả. Tất cả mọi người dự khán đều mệt mỏi, cứ mong cho bài
phát biểu của Thiếu tướng – nhà văn mau kết thúc. Đến khi Thiếu tướng –
Nhà văn Nguyễn Chí Trung kết thúc bài phát biểu, một người chạy lên đỡ
ông đi xuống, các nhà văn ngồi bên dưới thở ra nhẹ nhõm và... hình như,
từ đây bắt đầu hình thành câu thành ngữ : “ Dài như Nguyễn Chí...”. Rõ nhất, Nhà văn Tô Đức Chiêu, thay mặt những nhà văn Việt Nam
lên đáp từ về việc nhận giải. Vừa đọc, vừa có người dịch, thời gian
đang đến gần “ngọ” nên mọi người cảm thấy dài. Khi về đến chỗ ngồi, nhà
văn Tô Đức Chiêu được mọi người gọi lại, nói nhỏ vào tai, rồi tất cả
cùng cười. Mình chẳng hiểu chuyện gì. Đến khi Nhà văn Tô Đức Chiêu về
lại ngồi cạnh mình, đưa cho bài đáp từ vừa đọc, nói: “ Mày xem, tao viết
ngắn thế này thế mà thằng L, thằng T..., chúng nó bảo tao là “ Nguyễn Chí Chiêu” nghe có bực không ?”. Nói thế, nhưng không hiểu sao Ông cười có vẻ thích thú.
Mình dùng iPad thì là... đương nhiên, nhưng nhà văn Lê Văn Thảo thì quả là... hùng cường.. |
Nói
chung, theo mình, ấn tượng nhất trong hội nghị này là mấy ông nhà văn,
nhà thơ Ấn Độ. Đoàn nhà văn Ấn Độ tham dự hội nghị này với tư cách là
khách mời. Các Ông ấy nhiệt tình, vui vẻ, thân thiện... mỗi tội hay đứng
một mình vì trong đoàn nhà văn Việt Nam,
như nói ở trên, rất ít người biết tiếng Anh. Mình chỉ thấy một lần, nhà
thơ Nguyễn Quang Thiều đứng nói chuyện với ông ấy, được ông ấy tặng cho
một tập thơ. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều vào hội trường nói với mình: “
Ông ấy mừng lắm, nói, may quá tôi lại tưởng nhà văn Việt Nam
không có người biết tiếng Anh. Thế là ông ấy nói, nói vô hồi kỳ trận,
cứ như chưa được nói bao giờ...”. Rồi nhà thơ Nguyễn Quang Thiều góp ý :
“ Ông cũng nên học tiếng Anh đi! Để còn nói chuyện với người ta.” Mình
rất cũng đồng ý với ý kiến này, nhưng cũng giống như nhà văn Thái Bá Lợi
từng nói: “ Đi nước ngoài không biết tiếng Anh, thấy xấu hổ nhưng về
đến Việt Nam lại hết xấu hổ, vì thấy xung quanh ai cũng giống mình, giỏi
tiếng Việt nên không cần học tiếng Anh.”. Một nhân vật được các nhà văn
Việt Nam
chú ý là ông Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh. Ồng tham dự với
tư cách khách mời, nhưng trên thực tế, Ông gần như tham dự hết nội dung
chương trình từ phát biểu chào mừng, trao phần thưởng, đến giao lưu với
các nhà văn Việt Nam. Trong buổi liên hoan, mình mời Ông đến gặp một số nhà văn Việt Nam.
Ông sốt sắng đến ngay. Nhà văn Đình Kính, Nhà thơ Lê Huy Mậu (Trần Kỳ Trung nhầm, ông Lê Huy Mậu không có mặt ở đây mà là nhà thơ Nguyễn Đức Mậu), Nhà văn
Tô Đức Chiêu... bên ly rượu vang có những cuộc trao đổi chân tình, cười
vui, không có khoảng cách, tuy có người đây là lần đầu gặp Ông. Qua cuộc
nói chuyện, Nhà thơ Lê Huy (Nguyễn Đức) Mậu nhận xét: “ Tay này phải làm đến thủ tướng mới xứng đáng.”.
Buổi chiêu đãi của UBND Thành phố Đà Nẵng phối hợp với khách sạn Purama
diễn ra trong một nhà hàng quá sang trọng, lần đầu tiên mình dự. Không
biết mọi người nghĩ sao, mình lại thấy hơn lãng phí. Một ông đã từng dự
nhiều cuộc như thế này nhận xét:“ Mỗi suất ăn thế này, tớ cam đoan, cỡ
một triệu, một người.”. Đói bụng, mệt, buồn ngủ... mà ăn sang, sao
không thấy ngon? Vì đơn giản, Nhà văn Việt Nam
mấy khi được chiêu đãi như thế này, nên không quen miệng. Đến miếng
thịt cừu nướng, cầm lên, xoay ngang, xoay dọc không biết bắt đầu ăn như
thế nào? Dai, nhiều mỡ, trông như còn sống, ăn hơi ghê ghê... đó là cảm
giác của mình khi cắn vào miếng thịt cừu nướng, nghe đâu cũng cả trăm
ngàn. Nghĩ lại tiếc, vừa mới trưa ngày hôm trước, mình với nhà văn Trần
Đức Tiến, Nhà văn Nguyễn Quang Thiều, Nhà thơ Ngân Vịnh làm một bữa
thịt chó đầm đà, ngon miệng, đầy bản sắc dân tộc.. .giá cả lại vừa phải
có lẽ chỉ gần bằng giá hai miếng thịt cừu nướng này, mà thấy ngon đến
lạ. Giá như buổi chiêu đãi này tổ chức ỏ một nhà hàng dân tộc, vừa nhiều
món ăn như bún măng, cao lầu, phở... vừa ngon, vừa rẻ, vừa dễ nói
chuyện... hay hơn. Nhà văn vốn thích thế. Không gian giản dị, khoáng
đạt, chân tình có khi chỉ là bãi cỏ, sân trời, mênh mông của gió thế là
bao nhiêu chuyện có thể kể, nghe. Còn ở trong một nhà hàng sang trọng,
không gian không quen, đến cả cầm ly rượu vang còn ngập ngừng, ngồi nói
xã giao với quan khách, có lúc thấy gượng gạo thế nào ấy.
Buổi chiều các nhà văn dự Hội Nghị vào tham quan Hội An và dự chiêu đãi của Tỉnh ủy Quảng Nam.
Trong không gian rộn tiếng đàn ca, với các món ăn dân tộc như cao lầu,
cơm hến, bánh cuốn...cộng với sự tiếp đón chân tình của các bạn trong
Hội VH-NT tỉnh Quảng Nam, mọi khoảng cách hầu như không còn. Các Nhà
văn, nhà thơ của các nước tham dự đều vui. Chẳng thế, khi lời bài hát
dân ca Lào “ Hoa chămpa” vừa cất lên, “ Bác” Chánh văn phòng Hội Đỗ Hàn
vội lên sân khấu múa “ lăm tơi” với chị Phiêulavăn, trưởng đoàn nhà văn
Lào. Lại vui hơn, ba cô diễn viên khuôn mặt xinh, da trắng hơn tuyết,
má hồng của đội Văn nghệ phòng Văn hóa - Thông tin thành phố Hội An hóa
thân vào thành ba vũ nữ đẹp như tiên lồ lộ đùi, tay, bụng... trong một
điệu múa Chăm, tất cả nhà văn, nhà thơ không phân biệt quốc tịch có máy
ảnh, camêra vội tiến sát đến sân khấu cách các cô gái này múa đâu chỉ
có... một mét chen chúc để chụp ảnh, để quay phim. Chỉ tội cho các nhà
văn, nhà thơ ở phía sau không có điều kiện để tiến sát sân khấu, chỉ xem
điệu múa này qua tiếng nhạc đệm và gáy, lưng, đầu của mấy nhà văn, nhà
thơ đang quay phim, chụp ảnh, còn hình các cô gái đang múa đành... tưởng
tượng!
Đoàn đại biểu nhà văn ba nước còn đi thăm Huế, Bà Nà. Đi tham quan
những địa danh này, mình không ghi lại, mọi người cũng biết, nhưng điều
mình muốn viết, rất ấn tượng là đêm chia tay “ giã bạn” của các đoàn nhà
văn. Lần đầu tiên mình chứng kiến nhà thơ Văn Công Hùng làm MC, may mà
ông ấy không biết tiếng Anh, chứ biết tiếng Anh, chắc còn vui hơn nữa.
Nhà thơ Văn Công Hùng hoạt náo, gần như cuộc vui không dừng lại, ai cũng
muốn lên hát, lên đọc thơ. Nhà thơ Văn Công Hùng giới thiệu mình lên
đầu tiên. Đã lẩm nhẩm trong đầu bài hát gần như mình rất thuộc: “ Gặp nhau trên đỉnh Trường Sơn”
thế mà lên hát, cũng quên trước, quên sau chỉ được mỗi tội “rống” rất
to. Trước khi hát, một kỷ niệm lớn ập về. Năm 1972, mình hành quân qua
Stungcheng, Crachiê rồi Mimốt...( Căm phu chia) cái câu ca bằng tiếng
Căm Phu Chia thành câu cửa miệng của bộ đội Việt Nam hồi đó: “ Việt Nam – Căm Phu Chia, xa ma ky, xi bò hót, ót xờ bai, bê năm hai, banh ót rọt” ( Mình nhớ đại ý: Việt Nam, Căm Phu Chia cùng đoàn kết, ăn mắm bò hóc, không sợ gì cả, đến bê năm hai của Mỹ, ném không trúng). Mình đọc câu này lên cho các bạn nhà văn Căm Phu Chia nghe, các bạn vỗ tay, cảm động. Mình còn nhớ cả câu bộ đội Việt Nam đi “tán gái” hồi ấy: “ On xơ lanh bòn tê?” ( Em có yêu anh không ?” ), nay mình đọc lại câu này, nhưng nói: “ Đến bây giờ chúng tôi, các nhà văn Việt Nam
vẫn rất yêu người Căm Phu Chia, đất nước Căm phu Chia.”. Mình nói thật
lòng, các bạn Căm Phu Chia lại vỗ tay. Tất cả những điều này mình không
chuẩn bị trước, nhưng trong sâu thẳm, những năm tháng ác liệt của chiến
tranh trên chiến trường Căm Phu Chia thủa ấy, đã để lại cho mình nhiều
kỷ niệm không thể quên, Gặp các bạn Căm Phu Chia, nghe tiếng Căm Phu
Chia kỷ niệm ấy như có ai kéo mạnh lên, sống dậy, hiển hiện.
Trong cuộc vui tạm biệt này mới thấy tiềm năng ca hát của nhà văn, nhà thơ Việt Nam
là vô tận. Cứ tưởng “ bác” Đào Thắng cục mịch, đi đứng chậm rãi, ai
ngờ! Hát rất hay. “ Bác” đứng nghiêm, một tay buông thẳng, còn tay kia, “
bác” cầm micrô đưa ngang miệng, giọng ophêra cất cao không khác NSND
Trung Kiên là mấy, hai bài liền, toàn bài có chất lượng: “ Bài ca bên
cánh võng” và “ tình ca”. Không khí sôi nổi, dào lên hơn sóng biển, thế
là tất cả cùng hát. Đoàn nhà văn Thái Lan hát chung một bài tiếng Thái,
do Ông trưởng đoàn cầm giấy lĩnh xướng. Đoàn nhà văn Lào cùng với một
nhà văn Việt Nam
biết tiếng Lào hát chung bài: “ Nước Lào tự do”. Đến cả đoàn nhà văn Ấn
Độ cũng lên, hai ông hát chung bài tiếng Anh, vì không biết tiếng Anh
nên mình đoán, chắc nội dung bài hát đó là cảm động, nói đến chia tay
mà không nỡ... Sao nghĩ vậy? Vì mình thấy mắt các ông lim dim, lời bài
hát lên bổng, xuống trầm, rồi ôm nhau như không dứt ra được và khi các
ông buông nhau ra ... “ thanh kiu” là mình hiểu, vỗ tay, tất cả vỗ tay. Cảm động quá!!!
Cuối cùng, rất giống các cuộc mít tinh trong nước, kết thúc là bài hát “
Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng!” tất cả, không phân biệt nhà
văn nước nào, tay cầm tay, quây tròn cùng hát cho đến tận câu cuối: “
Việt Nam – Hồ Chí Minh, Việt Nam – Hồ Chí Minh...”.
Thế mới biết là:
Bác là Bác của chúng ta
Cũng là Bác của cả nhà Đông Dương...
Trần Kỳ Trung
Trần Kỳ Trung
9 nhận xét:
há há, Đà Nẵng tốn tiền mời mà còn bị chê, ko biết ông BÁ nghĩ gì khi đọc bài này.nhiều cái chê thể hiện đẳng cấp, nhiều cái chê để thể hiện sự khác biệt,cái chê này là sao đây bác? hà hà
Ngày xưa các cụ chê người dốt chữ là "chữ nhất là một cũng không biết". Ngày nay các cháu học sinh mà biết các nhà văn VN như này thì chúng no sẽ chê là "chữ oăn là một cũng không biết".hihi
thường những người it tài lẻ, ko đi dự, tìm cách nói xấu để trở thành người mặc quần thủng đit, quá hèn, kém, cứ thử làm lãnh đạo, hay người tổ chức xem, khó lắm đấy. họp nhiều cũng bị chê, đi chơi nhiều cũng chê, các người bảo thế nào, ứng cử ra làm đi, ko được chu di tam tộc đấy. vừa chửi vừa xin lỗi tất cả. bác V C H dự, biết cả hay dở rồi.
@ nặc danh,
Loài người trên trái đất vốn nói cùng một thứ ngôn ngữ,nhưng vì hay cãi nhau nên thượng đế bắt mỗi dân tộc nói một thứ tiếng để tránh cãi nhau mất đoàn kết.Thượng đế thật sáng suốt nếu không thì hội nghị nhà văn này cãi nhau ghê lắm.
“ Tay này phải làm đến thủ tướng mới xứng đáng.”
Xin bác VCH tha cho LĐ thành phố chúng em nha bác.
bác ơi, bà Siulavanh là phó chủ tịch HNV lào, trương đoàn dự hội nghị IV, anh Chănthi mới là chủ tịch, có việc riêng, ko sang đợt này
@ Nặc danh: Bà ấy là Phêu Lavanh, quyền chủ tịch Hội Nhà văn Lào vì ông Chăn Thi bị tai biến nằm quỵ khá lâu rồi bạn ạ.
Tôi được biết, bà Phiulavanh không phải quyền chủ tịch mà chủ tịch chính thức rồi.
Các bác nhà văn sinh hoạt vui quá, cháu cũng muốn viết văn thơ quá, nhưng cuộc sống và miếng cơm, nên phải "từ bỏ" đam mê.
Ước gì khi Lê Văn Hưu, an nhà, có điều kiện được tham gia các hoạt động như bác VCH
Đăng nhận xét