Thứ Hai, 10 tháng 10, 2011

MỘT THAM LUẬN VÀ 1 CUỘC NÓI THÊM

Tại hội thảo " Thơ hiện đại Việt Nam nhìn từ miền Trung", sau một ngày tham luận có 1 buổi thảo luận. Theo tôi buổi thảo luận khá hấp dẫn và bổ ích, nhiều ý kiến sát sạt được đưa ra, với sự chứng kiến của 2 vị là Hồng Vinh- chủ tịch HĐ lý luận phê bình VHNT trung ương và Lê Thị Bích Hồng, vụ phó vụ Văn Nghệ ban tuyên giáo trung ương.

Dưới đây là 1 đoạn ví dụ:

“Bây giờ cái gọi là định hướng xã hội chủ nghĩa là thế nào thì đã ai giải đáp được đâu. Anh Hồng Vinh, bạn lâu năm với tôi ngồi đây cũng có giải đáp được vì sao xã hội chủ nghĩa của ta lại phân biệt giàu nghèo đến thế? Nhiều người ngồi mát ăn bát vàng, bát kim cương. Lại có nhiều người khổ quá. Khi tôi đi nói chuyện về thơ, thấy công nhân vừa phải ngồi làm vừa nghe, khổ quá, đành khất”… “Thơ mà không có chính trị thì làm sao thơ hay được. Những sự bất công ta không cần biết, bao nhiêu việc trên đời ta dửng dưng, không có chính trị cho chính mình thì thơ sẽ như thế nào? Cám ơn các anh chị đã cho tôi nói băn khoăn, cái băn khoăn trước khi đến đây đã có, hình như khi về thì nó vẫn còn…” (nhà thơ Vũ QuầnPhương)


Nhà thơ Hữu thỉnh:


Nhà thơ Vũ Quần Phương sáng nay có nói: chủ nghĩa xã hội mà sao lại như vậy? Thưa anh, chúng ta đã có chủ nghĩa xã hội đâu. Chúng ta đang tiến dần từng bước tới chủ nghĩa xã hội.


Còn đây là tham luận của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, rất đáng đọc:


LẠM BÀN VỀ THƠ VIỆT HÔM NAY
Nguyễn Khoa Điềm
Xin dùng chữ “lạm bàn” vì đã mượn hội thảo thơ miền Trung để nói về thơ Việt. Thêm một lẽ nữa, nói đến thơ Việt thì rất rộng lớn mà bài viết chỉ muốn đề cập một vài khía cạnh được cho là quan trọng.
1.
Trước hết là lịch sử. Các nhà sử học hiện đại thường coi lịch sử dân tộc là lịch sử của lòng yêu nước và xem đó là “sợi chỉ đỏ” của hành trình dân tộc. Trong chừng mực nhất định, quan niệm đó không khỏi đơn giản hóa lịch sử, đã và sẽ đẻ ra nhiều hậu quả chưa lường được.
Đành rằng chủ nghĩa yêu nước, tinh thần dân tộc có ý nghĩa to lớn trong dựng nước và giữ nước. Tuy nhiên trong hàng ngàn, hàng vạn năm không có chiến tranh, trận mạc, lúc đó lòng yêu nước trở thành “viên ngọc quý, được cất giữ trong rương trong hòm”, thì cái mà người Việt vẫn dựa vào để tồn tại vững vàng qua mỗi ngày lại là nhân cách Việt. Đó là tất cả những giá trị giúp con người tồn tại như một nhân cách xứng đáng, trong khuôn khổ cộng đồng Việt, tạm gọi là nhân cách Việt. Theo tôi, nghĩa vụ của sử học, văn hóa học, văn học là làm sáng tỏ nhân cách Việt qua hàng ngàn năm lịch sử và văn hiến nước nhà, như chúng ta từng giải mã chủ nghĩa yêu nước dân tộc. Theo nghĩa đó, có thể xem truyện Trạng Quỳnh là biểu tượng về nhân cách Việt, hơn là tinh thần phản phong và chống ngoại xâm như ta thường giải thích. Và “Hịch tướng sĩ văn” của Trần Hưng Đạo là lời nhắc nhở, cỗ vũ cho nhân cách Việt của một nhà quân sự đồng thời là một nhà chính trị tài ba đã làm bật lên sức mạnh người Việt. Chính sự kết hợp hài hòa chủ nghĩa yêu nước và nhân cách Việt ở đời Trần đã đem lại cho quân dân ta sĩ khí có một không hai, đầy dũng mãnh mà mưu lược, gan góc mà lạc quan, lúc hiểm nguy vẫn ung dung bền chí. Không có thời nào nhiều tấm gương đẹp về nhân cách như thời đó.
Nhớ lại những năm 30 của thế kỷ trước, ta mất tự do độc lập, đó là nỗi đau lớn của mỗi người Việt. Tuy nhiên lật lại hàng chục tờ báo ngày đó chúng ta không thấy người Việt có vấn đề nhân cách, đạo đức, lối sống gay gắt như bây giờ hoặc nếu có thì cũng bị phê phán không thương tiếc. Phải chăng với nhân cách cứng mạnh đó cộng thêm lòng yêu nước được phát động mà dân ta quật khởi đập tan ách thực dân và bộ máy phong kiến vào năm 1945? Ngày đó, có biết bao bậc sĩ phu, những nhà nho yêu nước, những người cộng sản, những trí thức lỗi lạc, những nhà văn, những nghệ sĩ, nhà báo, nhà giáo đã làm việc hết mình vì phẩm chất và nhân cách Việt để có một dân tộc đầy súc mạnh, “rũ bùn đứng dậy sáng lòa” ? Tôi nghĩ đời nào cũng vậy, giáo dục lòng yêu nước và xây dựng nhân cách Việt là vấn đề có ý nghĩa sống còn của dân tộc ta.
2.
Ngày nay, nhân cách là vấn đề lớn của thời đại. Do thuận lợi của thời thế, một người bây giờ có thể hiểu biết rất nhiều, nhưng anh ta vẫn có thể không đủ nhân cách để làm điều tốt đẹp, nhiều khi còn làm điều xấu. Vì vậy mệnh lệnh của thời đại là mệnh lệnh về nhân cách. Cái đập mắt mỗi người Việt Nam khi ra đường hôm nay là những vấn đề nhân cách. Nỗi lo âu của mỗi bà mẹ là sợ con hư. Nỗi sợ của người già là không tìm được sự cảm thông giữa các thế hệ. Nỗi sợ của nhà giáo dục là sợ học trò nói hỗn. Những cơ sở chăm lo cho nhân cách con người đều suy yếu, xuống cấp: trường học, sách báo, nhà hát, vườn trẻ, các hội đoàn… Nỗi lo đè lên mọi người. Bảo vệ dân tộc trước hết là bảo vệ con người Việt Nam trên biên giới của nhân cách và mất nhân cách. Quả thật, những con người mạnh, một dân tộc mạnh chính là tư tưởng sâu rễ bền gốc của Đức Trần Hưng Đạo.
3.
Thơ ca phải lên tiếng, phải đến với vấn đề nhân cách cá nhân, phẩm cách của dân tộc và phải tự mình trở thành nhân cách. Thơ Đường lớn không phải vì nó là đứa con của một thời đại thịnh trị, mà chính vì ở những đại diện lớn nhất của nó đã dám viết: “Cửa son rượu thịt ôi/ Ngoài đường xương chếtrét” (Đỗ Phủ). Đó là nền thi ca của những nhân cách và tài năng lớn. Đó là nền thi ca giàu phẩm hạnh.
Tôi tin thơ hiện đại Việt Nam nhất định sẽ vươn tới một sự kết tinh mới, bền vững trong sứ mệnh phát huy nhân cách Việt.
Huế, tháng 9.2011


Tại Sầm Sơn mình gặp Vũ Toàn, nhà thơ, PV báo Tuổi trẻ, ai cũng bảo y giống mình như đúc, post lên 2 cái ảnh để xin bình luận vậy.

8 nhận xét:

Đoàn nam Sinh nói...

Nhìn ảnh là biết ngay một vị chim lớn nhiều lông, vị kia kém cả lông lẫn thịt.
Dường như nhà thơ NKĐ có nhầm lẫn một đôi khái niệm.

Nặc Danh nói...

Tôi nghĩ ông Hữu Thỉnh rất bông phèng khi nói:
-Chúng ta đã có CNXH đâu, chúng ta đang từng bước...
-Trạng Quỳnh là biểu tượng về nhân cách của người Việt.

????????????

Nặc Danh nói...

Xin lỗi,Câu "trạng Quỳnh ..." là của Nguyễn Khoa Điềm, tuy nhiên ông này cũng bông phèng.

trai huế nói...

Một ba Hùng là đủ rồi, không cần có thêm ba Hùng phẩy đâu.huhu..

Nặc danh nói...

Nhìn cái ảnh chụp tổng thể Nhà văn tham dự Hội thảo, mình cứ thắc mắc sao Văn Công Hùng lại để tay cứ như thể... trước mặt có ai đá phạt! He he.

levinhtai nói...

Trích của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm: "Các nhà sử học hiện đại thường coi lịch sử dân tộc là lịch sử của lòng yêu nước và xem đó là “sợi chỉ đỏ” của hành trình dân tộc..."
Sự mỉa mai các nhà sử học qua đó mỉa mai "sợi chỉ đỏ" của Ông Điềm làm cho câu: "Thưa anh, chúng ta đã có chủ nghĩa xã hội đâu. Chúng ta đang tiến dần từng bước tới chủ nghĩa xã hội..." nghe đầy chua xót. Để cho nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm được thông suốt thêm, nhà thơ Hữu Thỉnh sẽ trả lời tiếp: "Thưa anh, lịch sử dân tộc hiện nay vẫn là lịch sử của lòng yêu nước và xem đó là “sợi chỉ đỏ” của hành trình dân tộc đấy chứ ạ, chứ nếu không làm sao các em thi môn Sử điểm zero nhiều đến vậy"

Chờ xem nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm trả lời ra sao?

Sent from my iP nói...

Theo ảnh của anh Hùng thì hình như nhìn từ miền Trung không (ít) thấy các nhà thơ trẻ tham gia vào dòng thơ hiện đại .

ptuanha nói...

Tôi nghĩ rằng lịch sử là một dòng sông với đầy đủ khúc quanh của nó anh Hùng ạ.
Về làm bất kỳ cái gì thì bám sát gốc sẽ khó bị lạc đường. làm thơ hay là xây dựng thì cũng thế, nó giống như là người thì đứng bằng chân, sống thì giữ lấy cái tâm vậy.
Tôi có cảm giác rằng hình như người ta nhìn cây, nhìn quả thì không còn thấy cánh rừng và ngược lại, còn anh thì anh hội tụ được cả hai điều đó nên anh nhìn ra được những vấn đề mà người khác nhìn không ra, anh Hùng ạ.
Lời của tôi quê kệch, có nghĩ gì thì xin nói ra như vậy, có gì mong anh thông cảm nhé.