Dưới đây là bài viết của chị Trần Tố Nga, người đang theo đuổi vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ sản xuất chất Dioxin để quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam khiến hàng triệu người bị ảnh hưởng, nhiều số phận hết sức thương tâm, đau đớn. Chị Nga năm nay 80 tuổi, mang trong mình rất nhiều loại bệnh, và đang một mình ở Paris. Cuộc kiện này đã kéo dài nhiều năm, và hiện đang trong giai đoạn quyết định. Nó không chỉ là việc của cá nhân chị Nga, hoặc vấn đề kinh tế, bởi theo tôi biết, đã từng có thương lượng trả riêng cho chị Nga một số tiền không nhỏ, mà nó là số phận của rất nhiều người, là danh dự và lương tâm của những người yêu hòa bình, yêu con người, vì con người và vì một chủ nghĩa nhân văn cao cả...
--------------
Thứ hai 22 tháng 2 năm 2021
Đã ngưng viết từ ngày 18 tháng giêng 2021, và bây giờ thì
sẽ tập trung viết về ngày 25/1 là ngày tôi ra tòa .
Thực ra, lâu lắm rồi, tử vi nói sẽ có lúc tôi có liên
quan tới luật pháp. Nghe điều đó tôi cười,
nghĩ rằng nào mình có làm gì để có liên quan đến luật pháp . Vậy mà có thật,
ngày 25/1:2021, Trần Tố Nga ra tòa, mà là một phiên tòa mang tính quốc tế tại một
tòa đại hình của nước Pháp!
Trần Tố Nga ra tòa ! cả đời mình cũng không hình dung được rằng có lúc nào đó
mình là một bên của một vụ kiện !
Người ta hỏi lúc ngồi trong phòng xử, mình nghĩ gì ? Thực ra đâu có
nghĩ gì ngoài việc chờ xem mọi việc sẽ diễn ra như thế nào? Không lo ngại cũng
không lo sợ, cho nên ngoài việc cười và chào hỏi mọi người khi đến tòa thì cả ngày
ngồi trong phòng xử án, hầu như tôi không thay đổi sắc mặt . Mọi người khen tôi can đảm
khi phải đối diện với bao nhiêu là ác độc và dối trá, nhưng tôi lại thấy bình
thường do đã lường trước trong đầu các tình huống và tự chuẩn bị cho tình huống
xấu nhất. Có lúc, ngay khi các luật sư bên bị đang nói một cách hằn học, dùng
những từ rất nặng để chỉ trích thì đầu tôi lại nghĩ đến những việc khác, thú vị
hơn như hình ảnh mọi người đang đứng chật cửa phòng xử, như việc chính mình
đang dự một phiên tòa mang tính quốc tế.
Trong một phỏng vấn
của VnExpress, tôi có nói: cám ơn Việt
Nam, cám ơn thời kỳ tham gia cách mạng, cám ơn cả những ngày tháng ở tù đã tôi
luyện cho tôi có một ý chí và sức mạnh để có thể đi qua mười năm gian khó . Và
đó là tiếng nói của chính lòng mình
Diễn tiến của phiên tòa
Sáng sớm, trời chưa tỏ, mưa lăng phăng , tôi vất vả lái
xe đi cùng Hồ Thủy Tiên đến tòa. Thả Thủy Tiên xuống trước cổng, tôi tìm một chỗ
đậu xe không tốn tiền, hồi hộp không biết xe có bị kéo đi hay không? Mặc kệ vậy
.
Đi bộ lơn tơn vào tòa, đã rất đông người đứng chờ nét mặt
hơi căng thẳng, có nhiều nhà báo với đủ các loại máy quay phim, Những người bạn
đã quen biết và những người không quen.
Andre Bouny, bà thượng nghị sĩ Helene Luc , hai người thị trưởng và một số các
bạn khác băn khoăn cho sức khỏe của tôi, khiến lòng tôi thấy ấm hơn bởi tình
người .
Phóng viên của France Info, một đài phát thanh lớn của
Pháp kéo tôi ra phía ngoài, nhất định phỏng vấn cảm nghĩ trước khi vào phiên xử
. Bỗng dưng tôi nghĩ đến giây phút tôi cũng anh Hòe ngồi chờ xe tăng Mỹ trong
trận càn Jonhson City và tôi cười, trả lời; “ bình thường” . Có một câu
trong loạt câu hỏi : hòa bình lâu rồi, sao bà không tận hưởng mà kiện làm gì
quá khứ? Sao bà không kiện chính phủ Mỹ mà kiện các công ty chỉ làm theo lịnh ?
Tôi sẽ còn gặp rất nhiều lần các câu hỏi này từ
ngày ấy trở về sau.
Trời sáng dần, người đến đông dần, tôi được vây quanh
ngày càng nhiều hơn . Hai bạn trẻ đến nói nhỏ vào tai tôi bằng tiếng Pháp : cô
yên tâm, tụi con được phân công bảo vệ cô ! Trời đất,
tôi có là gì mà phải có người bảo vệ ? Nhưng tôi thầm cám ơn các bạn trẻ đã hết
lòng vì công lý mà đâm ra thương yêu tôi .
Ba luật sư của tôi đến, luật sư William Bourdon vừa bị mỗ
nên phải đi với hai nạng và hai luật sư trẻ Amelie và Bertrand Repolt được báo
chí bao quanh phỏng vấn và người đến dự chào hỏi nồng nhiệt. Đây là những con
người đã cống hiến 10 năm thời gian, sức khỏe và cả tuổi trẻ của mình cho một
cuộc chiến vì con người, vì những nạn nhân da cam ở cách xa họ những đại dương
.Chỉ đứng nhìn họ được chào đón, tôi thây dâng lên trong lòng niềm tin và tự
hào
Luật sư bên bị đi thành một nhóm 14 người, gương mặt khép
kín, lặng lẽ vào phòng xử, không có một người chào hỏi.
Sự khác biệt đã bắt đầu từ đây, từ cảnh này
Phòng xử đã đầy người khi tôi bước vào, phóng viên đang
tranh thủ tác nghiệp khi các thẩm phán chưa đến, nhờ vậy mà bây giờ, mình có những
hình ảnh có thể lưu giữ lâu dài về không khí của phiên tòa, về cảnh một bên là
14 luật sư của bên bị ngồi im, một bên là 3 luật sư của bên nguyên và hàng trăm
người đang ngồi chật phòng dù đang thời kỳ giản cách covid.
Bà chủ tịch phiên tòa đến và yêu cầu mọi người ra bớt khỏi
phòng xử vì tình trạng dịch bệnh. Không ai đi ra, cuối cùng phải yêu cầu đến cảnh
sát để lùa mọi người ra bớt nhưng người dự vẫn đứng chật cửa và hành lang.
Chủ tịch dừng lại rất lâu ở chi tiết nhầm lẫn mà bên
nguyên đã thông báo từ nhiều ngày trước, và bên bị cũng như tòa án đã nhận được
thông báo,
Không hiểu vì sao bà chánh án vẫn xem đó là một sai sót lớn
với lời như khẳng định là bên nguyên đã thêm yếu tố mới vào hồ sơ là điều
không được phép buộc luật sư bên bị phải lên tiếng rằng, để chưng tỏ tính trung
thực, họ xác nhận chỉ là đánh số nhầm, còn nội dung vần được giữ nguyên không
có gì thay đổị . Tòa tuyên bố tạm dừng để hội ý. Tôi muốn đứng tim, chỉ sợ lại
nảy ra một sự kiện để dừng phiên tòa 6 năm trông đợi này .
Vì đây là một vụ kiện mà toàn bộ tiến trình đã được thực
hiện bằng văn bản, nên các lập luận và phản biện của hai bên đã được nộp tòa từ
trước. Theo nguyên tắc, đã có thể đưa ra phán quyết nhưng vì tính chất đặc biệt
của vụ kiện nên phải xét xử công khai nhưng chỉ kéo dài trong vòng một ngày,
bên nguyên được nói 90 phút, bên bị bốn tiếng
Theo qui định của luật, trong tranh tụng, luật sư bên nguyên
nói trước. Luật sư WB được phép ngồi nhưng ông đã đứng trên hai nạng của
mình bình tỉnh phân tích, phản bác những
luận điểm của phía đối phương. Ong nhấn mạnh việc các công ty không phải theo lịnh
của chính phủ Mỹ như họ tự bảo vệ, mà sự thật là họ đã đáp lại lời gọi thầu của
chính phủ Mỹ dù họ đa biết tính độc hại của hàm lượng dioxine rất cao có trong
chất khai quang mà họ không lọc ra được . Ông cũng nói, do tính chất lịch sử ,
các thế hệ sinh viên ngành luật sẽ còn thảo luận và học tập về phiên tòa đầu
tiên lên án tội ác hủy diệt môi sinh này.
Có một điều mà đến hôm nay tôi mới biết là trong phản biện
của mình đối phương đã tính ngông cuồng và vô lý đến mức nói rằng “bà Trần đã
ngu ngốc không chạy ra khỏi khu vực rãi chất độc để bây giờ nói là mình bị nhiễm
độc”
Hai luật sư trẻ Amelie Lefebvre và Bertrand Repolt tiếp tục
phân tích các tình tiết pháp lý và kỹ thuật, dảm bảo đúng thời gian tranh tụng
quy định.
Đến lượt các luật sư bên bị tranh tụng, chủ tịch phiên
tòa điểm danh lại. 14 luật sư đại diện cho 14 công ty có mặt. Có hai công ty vắng
mặt . . Phải nói rõ là năm 2015 ,
tôi gởi đơn kiện cho 26 công ty Mỹ , đến 2016, 19 công ty đã trả lời và trình
tòa đại hình Evry của nước Pháp với 38 luật sư do họ thuê, trong đó có hầu hết
các luật sư giỏi nổi tiếng của Pháp. Trong quá trình 6 năm với 19 phiên tòa thủ
tục, đã có 3 công ty con yêu cầu đưa ra khỏi danh sách kiện vì họ chỉ mua lại
công ty sau chiến tranh Việt Nam . Tôi đã chấp thuận cho 3 công ty ra khỏi danh
sách kiện, vì vậy chỉ còn có 16 công ty trong đó, 14 công ty có mặt trong phiên
xử ngày 25 tháng 1 năm 2021.
Luật sư của Monsanto đã hằn học gọi những người đến dự là
một đám đông mà bà Trần đã huy động để làm áp lực. Liên tiếp trong bốn tiếng, hầu
như chỉ có 4 luật sư của bốn công ty lớn Monsanto, Dow Chemical ; Hercules luân phiên nhau kết tội tôi bất chấp sự thật
và công lý , với những điểm nổi bật :
* chất khai quang chẳng những không độc, hơn nữa nó chỉ
được rải với lượng rất nhỏ, khi rơi xuống chỉ là những giọt rất nhỏ chỉ có thể
rơi đụng các lá trên ngọn cây thì làm sao ảnh hưởng đến đất đai, súc vật và con
người được? Vì thế, bà Nga nói dối khi nói là mình nhiễm độc da cam.
* dù không độc nhưng chúng tôi vẫn phải sữ dụng để bảo vệ
quân đội của chúng tôi chống lại những kẻ nổi loạn và VC
* Bà Nga không bị nhiễm chất độc da cam , mà chỉ bịnh do
tuổi tác và điều kiện sinh hoạt khắc khổ. Con gái của bà chết không vì bịnh tim
mà chỉ vì điều kiện sinh sống khắc khổ vv,,,,trong khi gần 30 chứng thư của
các đồng chí cùng công tác trong đó có cả chứng thư của cựu chủ tịch nước Nguyễn
Minh Triết, của ông Dương Quang Trung thành viên của Viện Hàn lâm Pháp, kể cả của
các bác sĩ đã từng chữa bịnh cho mẹ con tôi trong chiến tranh đã được trình tòa
và giao cho đối phương từ 6 năm trước mà họ xem như không có giá trị !
* Bà Nga đã từng bị tòa án Mỹ , tòa án Bỉ bác đơn nên
quay lại Pháp kiện để kiếm tiền, chỉ vì tiền mà kiện. Kể cả một việc lớn như
vậy mà họ dám nói sai sự thật trước tòa thì có thể hiểu những kết án khác của họ
có trung thực hay không bởi tôi không hề nộp đơn kiện ở bất cứ tòa án nào ngoài
tòa án Pháp, mà cũng chỉ có tòa án Pháp mới có một bộ luật cho phép các luật sư
Pháp mở các vụ kiện quốc tế.
* Đây là vấn đề của
chính phủ Mỹ, tòa án Pháp không có thẩm quyền. Không có thẩm quyền mà 6 năm
qua các công ty bị đơn vẫn tham dự đầy đủ 19 phiên tòa và luôn tạo ra các sự kiện
nhằm kéo dài quá trình xét xử ? Sao họ vẫn nộp đủ các kết luận và phản biện
theo yêu cầu của tòa ?và sao họ có mặt trong phiên tòa này với tư cách là bên bị
?
* Bà Nga đã tạo ra một phiên tòa dư luận trước phiên tòa
chính thức nên yêu cầu dừng ngay phiên tòa này .....Nếu không có chính
nghĩa, liệu tôi có được sự ủng hộ ngày càng đông của công chúng không chỉ trong
nước Pháp mà cả trên thế giới ?
Khi chủ tịch phiên tòa hỏi bà Trần có muốn nói gì hay
không , tôi chưa kịp trả lời, một luật sư bên bị đã bật dậy : bà Nga đã nói đủ
trong 6 năm qua, chúng tôi không muốn nghe bà nữa .
Thái độ của họ tự nó làm cho người dự có thể hiểu rằng họ
sợ người phụ nữ lớn tuổi đang một mình đối mặt với họ này. Thực ra, nếu tôi có
nói thì cũng làm sao nói được gì trong một vài phút ấn định ?
Phiên xử kết thúc với thông báo ngắn gọn của chánh án:
ngày 10 tháng năm tòa sẽ thông báo kết luận.
14 luật sư bên bị ra về trong cô đơn như lúc họ đến, từ
chối trả lời báo chí . Các nhà báo vẫn kiên nhẫn chờ chúng tôi ra để hỏi cảm
nghĩ sau ngày xử, những người ủng hộ vẫn kiên trì chờ để nói rằng họ luôn ở bên
tôi, và nhiều người khóc. Không khí và khung cảnh diễn ra lúc bắt đầu cũng
như kết thúc với sự tương phản tự nó đã nói đâu là sức mạnh của chính nghĩa.
Sau phiên xử
Khi ra khỏi phòng xử, tôi chưa kịp suy nghĩ gì ngoài việc
cảm nhận được tình cảm của mọi người đối với mình và một nỗi lo mơ hồ là bà
chánh án có thể bị tác động bởi 4 giờ tranh tụng độc ác của đối phương. Nhưng với thời gian tôi cũng tìm được những hy vọng
trong những nỗi lo ấy.
Tuy nhiên liên tiếp những ngày sau đó cho đến tận hôm
nay, các báo lớn và các đài truyền hình lớn của Pháp tiếp tục phỏng vấn và viết
bài về vụ kiện, vẫn với tiêu đề “ Vụ kiện lịch sử của bà Trần Tố Nga” và
với những câu hỏi tạo cho mình có thể phân tích kỹ về những gì đã xảy ra ngay
trong phiên xử, cũng như về những điều dối trá của đối phương .
Với 85 bài báo của Pháp, Anh, Đức, Nga, Thụy Sĩ , Mỹ , kể
cả Bresil và các nước khác , và hơn 10 buổi truyền hình trực tiếp , hy vọng rằng tiếng vang của sự thật sẽ đến tai bà chủ tịch
phiên tòa và các thẩm phán.
Tôi tạm chia cuộc đấu tranh của mình làm hai giai đoạn
trước và sau 25/1/2021
Trước 25/1/2021
Chúng tôi , Trần Tố Nga, luật sư William Bourdon, nhà văn
Andre Bouny bắt đầu chuẩn bị cho cuộc chiến này đã hơn 10 năm, từ 2009 khi lần
đầu gặp nhau tại Tòa án Lương tâm Quốc tế ủng hộ nạn nhân da cam Việt Nam , lúc
tôi làm chứng với tư cách là nạn nhân da cam. Thực chất lúc ấy tôi đơn giản chỉ muốn lợi dụng việc tôi có mặt
tại Paris để nói thay cho những người đã hy sinh và những nạn nhân không thể đến
Pháp tham dự phiên tòa , không nghĩ rằng đó là bắt đầu cho cuộc chiến đấu cuối
cùng của cuộc đời mình .
Tại đây, tôi gặp Andre Bouny và luật sư William Bourdon
và hai người hỏi tôi có muốn kiện các công ty sản xuất chất độc da cam Mỹ hay
không? Câu trả lời đầu tiên của tôi đương nhiên là “không” vì đã từng
này tuổi đầu rồi, tôi còn gì tiếc với đời mà kiện với tụng, nhất là khi với những
khả năng nhỏ nhoi của mình, mấy mươi năm qua tôi vẫn âm thầm có ích với đời và
với người khổ hơn mình .
Sau nhiều trao đổi, giải thích của hai người kể trên và
bác luật sư Lê văn Đạt của VAVA, tôi đồng ý đứng đơn kiện vì hiểu rằng tôi là
người duy nhất hội đủ điều kiện để kiện các công ty hóa chất Mỹ đã từng sản xuất
chất khai hoang giúp cho quân đội Mỹ rải chất độc xuống lãnh thổ Việt Nam, tạo
nên thảm cảnh cho môi trường, con người và đời sống của nhân dân Việt Nam cho
dù hơn 50 năm đã qua sau chiến tranh. Không kiện, thảm họa da cam có thể sẽ bị
vùi trong im lặng lâu hơn nữa.
Suy nghĩ của tôi rất đơn giản: nếu vì 4 triệu nạn nhân,
thì tôi kiện. Chúng tôi từ chối khả năng của một cuộc thương lượng ngoài tòa,
vì mục đích chính không phải là tiền đền bù . Luật sư William Bourdon có cảnh
báo rằng sẽ lâu và khó, nhưng lâu như thế nào, khó ra sao thì tôi không hình
dung được.
Ngỡ rằng tôi sẽ được sự đồng tình trước tiên là từ trong
nước, nhưng không ngờ, tôi vấp trước tiên với những suy nghĩ không biết nên vui
hay buồn. Người thương thì khuyên tôi đừng kiện vì tôi cô đơn quá nơi xứ người, người
ghét thì cho là tôi ham tiền, muốn làm nổi mình, ác hơn thì cho là tôi đã phản
bội đất nước khi nhận một quốc tịch khác, người bên này thì đặt câu hỏi phải
chăng tôi chỉ là “ việt cộng” trá hình . Khốn một nỗi, không có cái quốc tịch
khác ấy thì làm sao mà kiện được. Hóa ra, muốn sống tốt cũng không dễ chút nào,
dù cả đời tôi đã chịu không ít thị phi và oan khiên.
Hai năm trôi qua, những hiểu lầm cũng theo thời gian mà
vơi đi.
Năm 2011, tôi được VAVA giới thiệu với phòng thí nghiệm
EUROFINS ở Đức để truy tầm dioxine. Một hủ máu được gởi đi ,gần ba tháng sau, kết
quả được gởi về, nồng độ dioxine trong máu của tôi cao hơn so với các chuẩn của
người Châu âu , càng cao hơn so với chuẩn Châu Á .Tôi vui mừng vì vụ kiện có thể
bắt đầu .
Nhưng rồi cũng không dễ như tôi tưởng tượng. Sau khi có
các phân tích của các giáo sư chuyên ngành về chất độc, về huyết học và các
nghiên cứu về di chứng của chất độc da cam lên người thì tổng thống Pháp
Nicolas Sarcozy gở điều khoản trong bộ luật cho phép luật sư Pháp mở các vụ kiện
quốc tế. Phải đến ba năm sau, khi François Hollande làm tổng thống, dự luật ấy
mới lại được thượng nghị viện thông qua, mở đường cho vụ kiện và các luật sư thảo
đơn kiện
Năm 2014, khi luật pháp cho phép rồi thì chúng tôi không
có tiền cho chi phí, bởi hồ sơ phải dịch qua tiếng Anh do một phiên dịch quốc tế
hữu thệ, mà chi phí dịch phải tính theo từng chữ . Đơn kiện của tôi gồm 30
trang, cần có ít nhất 36.000 euros * khoảng 972000000 DVN*, mà lúc ấy chúng tôi
không có một đồng nào . Trong một buổi chiếu
phim tài liệu về chất độc da cam, chúng tôi công bố chính thức trước hơn 20 người
về vụ kiện mang tên Trần Tố Nga dù không ai biết tôi là ai. Một tuần lễ sau,
các bạn đã gởi giúp 16000 euros - 432000000 DVN, một số tiền không hề nhỏ mà
quí giá biết bao khi mỗi người góp từng đồng của mình cho một công trình chưa
biết kết quả ra sao, ủng hộ một người mà họ không hề quen biết . Số tiền còn lại
doViệt Nam ủng hộ thông qua VAVA Hội nạn nhân chất độc da cam Việt Nam.
Lần đầu tiên, tôi nhận ra tính nhân văn, lòng yêu công lý
và tình yêu của mọi người đối với Việt Nam . Cũng lần đầu tiên tôi vui khi thấy
một số người lúc ban đầu có phản ứng rất mạnh vì nghĩ tôi là “tay sai” của
chính phủ Việt Nam đã hòa vào với cuộc đấu tranh này và luôn sát cánh bên tôi từ
hơn 6 năm nay, cho tôi hiểu rằng dân tộc có thể hòa hợp khi cùng chung mục đích
vì con người .
Ngày 14 tháng 5 năm 2015, trước đúng một ngày hết thời hiệu
để kiện, Tòa Đại hình Evry vùng Essonne
chấp đơn kiện 26 công ty hóa chất Mỹ đã từng cung cấp chất khai hoang cho chính
phủ Mỹ trong chiến tranh Việt Nam .Đơn kiện được gởi đi và tôi lại mỏi mòn chờ
đợi.
Gần một năm sau, tháng 4 năm 2016, tòa triệu tập phiên thủ
tục đầu tiên, cũng là lần đầu tiên tôi biết được là có 19 công ty trình tòa
trong số 26 công ty tôi gởi đơn kiện, đứng đầu danh sách là Monsanto và Dow
Chemical, hai tập đoàn được gọi là hai tên khổng lồ trong ngành hóa chất thế giới
. Đêm đó, tôi không ngủ được, hình dung rõ hơn bộ mặt của kẻ đối đầu, hiểu rõ
hơn bản chất của việc mình làm là mở một cuộc chiến chống Mỹ thông qua một hình
thức khác không kém phức tạp và gian nan - cuộc đấu tranh chính trị và pháp lý
trong điều kiện hòa bình để vạch trần một tội ác không dễ gì vạch trần khi nghĩ
đến tương quan lực lượng. Đêm hôm đó, tôi nhớ đến câu ca dao : nực cười châu chấu
đá voi, ngỡ rằng chấu ngã ai ngờ xe nghiêng . Ở bên pháp, các bạn hay ví đây là
cuộc chiến đấu của người tí hon David với tên khổng lồ Goliath !
Tôi chỉ có một mình, ngơ ngác trước những diễn tiến pháp
lý, trước những phiên tòa thủ tục luôn bị đối phương tạo những biến cố để kéo
dài thời gian, có lẽ hy vọng tôi chết trước khi vụ kiện kết thưc, với tất cả những
chứng bịnh tôi đang mang, với tuổi đời chồng chất theo năm tháng. Tuy nhiên, với
thời gian, dù vẫn không hình dung được điểm kết thúc, tôi ngày càng được bạn bè
,công chúng và các tổ chức phi chính phủ ủng hộ, trợ giúp và tôi cũng nhận chân
ra rằng nhiệm vụ của tôi , với sự giúp đỡ của các tổ chức, nhất là Hội hữu nghị
Pháp Việt là làm sống lại thảm họa da cam và nói cho cả thế giới biết về nỗi thống
khổ của nạn nhân da cam “ những người khổ nhất trong những người khổ “. Nếu
nghĩ rằng thắng lợi của vụ kiện là tôi được bồi thường một số tiền thì hẵn tôi
không đủ nghị lực và đủ gan đi tới bởi tôi càng ngày càng hiểu rằng tôi thực sự
đang ở trong một trận chiến không cân sức về mọi mặt . Từ một số bạn yêu công
lý ủng hộ, một ủy ban ủng hộ vụ kiện của TTN được thành lập, đến nay đã tập hợp
gần 20 hội đoàn luôn sát cánh với tôi
trong mọi lúc, mọi diển biến của từng phiên tòa
Và trong 6 năm qua, với sứ mạng làm cái gạch nối, tôi đã
đi gần hết nước Pháp, đi Đức, Canada, Thụy Sĩ, Bĩ , Luxembourg , tùy từng hoàn
cảnh mà nói về tội ác chiến tranh hóa học, về thảm họa da cam, về những gì dân
tộc Việt Nam đã gánh chịu trong các cuộc chiến. Có khi đi cả ngàn km chỉ để gặp
20 người, tôi vẫn vui, vẫn vui, vẫn nói say sưa khi
nhìn những giọt nước mắt xúc đông của những người có mặt . Rất nhiều người khi
đến họp chưa hề nghe nói đến chất độc da cam .
Đến hôm nay, khi các bạn trẻ nhập vào cuộc chiến đấu,
mang đến không chỉ nhiệt tình tuổi trẻ mà cả những hiểu biết về kỹ năng và kỹ
thuật truyền thông mới thì vụ kiện của TTN đã vượt rất xa lãnh thổ nước Pháp với
những cuộc hội thảo có cả chục ngàn người tham gia và theo dõi, với những
chương trình truyền thông liên tục trong tám giờ, trong 36 giờ ủng hộ nạn nhân
da cam Việt Nam dù covid-19 đang làm mưa làm gió khắp nơi.
Trong sáu năm, cuộc chiến của một người đã trở thành của
tất cả, của xã hội. Trong sáu năm, từ chỗ không ai biết chất dộc da cam là gì,
hôm nay cả thế giới lên án tội ác chiến tranh hóa học lớn nhất do Mỹ gây ra ở
Việt nam và hiện nay đang tiếp tục gây thương tâm, chết chóc trên khắp thế giới
với những chất độc mà chất độc da cam là nguồn gốc đầu tiên.
Trong sáu năm, chúng ta đã đi một bước rất dài để cho hôm
nay, tôi có thể vui sướng mà nói rằng TTN không đơn độc, để có thể đón nhận hạnh
phúc lơn lao khi trong phiên tòa tranh tụng, tôi được tình thương bao bọc bởi
những người yêu công lý và yêu Việt Nam.
Sau 25 / 1 / 2021
Sau phiên tòa tranh tụng, cuộc chiến đã rõ, lần đầu tiên
các đối phương biết mặt nhau.
Bắt đầu từ đây, tiếng nói của cộng đồng, của xã hội sẽ có
sức mạnh lan tỏa, ủng hộ và thúc đẩy kết luận cuối cùng . Dù sẽ còn kéo dài
trong mấy năm nữa do sẽ có kháng án từ bên này hay bên kia, nhưng nếu ngày 10
tháng 5, phán quyết thuận lợi thì xem như công lý và chính nghĩa đã thắng hung
tàn
Vì lẽ đó, xin mọi người hãy lên tiếng
Ngày 8 tháng 3 năm 2021
Trần Tố Nga
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét