MỘT TÀI LIỆU DU LỊCH ẨU VÀ SẠN

           Hôm qua tôi dự cuộc tọa đàm về phát triển tour, quảng bá du lịch Gia Lai với sự có mặt các cơ quan ban ngành địa phương, các doanh nghiệp du lịch của tỉnh và đoàn Saigontourist với sự có mặt của giám đốc sở du lịch thành phố Hồ Chí Minh, lãnh đạo hiệp hội du lịch thành phố và lãnh đạo các doanh nghiệp du lịch trực thuộc Saigontourist...

           Vấn đề là, trong cuộc ấy, tất cả các đại biểu được phát bộ tài liệu gồm một cuốn cẩm nang du lịch Gia Lai dày 152 trang không kể bìa, một bản đồ du lịch Gia Lai.

           Lật vài trang, đã thấy những sai sót không thể chấp nhận được.

           Chúng ta đang bước những bước đầu tiên trong việc xúc tiến làm du lịch, nên phải hết sức cẩn thận, tới từng chi tiết nhỏ nhất. Có những việc vượt quá sức có thể chấp nhận sai sót, nhưng những điều sơ đẳng, trong tầm tay, thì không được để sai sót, bởi nó không phải do chúng ta không hiểu biết, mà do chúng ta ẩu. Từ những sai sót rất nhỏ do ẩu, có thể chúng ta sẽ giết chết ngành du lịch đang non trẻ, đang chập chững hòa nhập.

           1. Những sai sót sơ đẳng:

           Nhiều lần tài liệu dùng từ “múa xoang” mà không biết rằng, Xoang chính là múa. Cũng như thế, rất nhầm lẫn khi dùng “Làng Plơi Iagri”, bởi Plơi (hoặc Plei) đã là làng và địa danh Ia Gri không viết liền như sách in vì nó là 2 âm tiết khác nhau. Chưa kể hoa Dã quỳ được viết thành Giã quỳ.

 

           Cũng như thế là sai địa danh. Tên chính thức của thành phố thủ phủ của Đăk Lăk là Buôn Ma Thuột, nhưng mới dòng trên Buôn Ma Thuột thì dòng dưới đã Ban Mê Thuột. Những cái tên này đều có lý của nó và đã từng tồn tại, nhưng khi vào sách, nhất là cẩm nang thì phải dùng đúng tên chính thức.

           Tên một con đường cũng sai, thay vì là đường 664 đi hướng Ia Grai thì sách cẩm nang lại ghi đấy là đường 667, đường từ An Khê và Kon Chro.

           Là tôi mới chỉ lật 3 trang thì đã thấy cả 3 trang đều đã sai như thế. Gọi sơ đẳng cũng được mà nghiêm trọng cũng chả oan.

           2. Đến sai sót không sơ đẳng.

           Phần này, tôi xin cop nguyên văn thư của một nhà nghiên cứu văn hóa thông thạo tiếng Anh gửi cho tôi sau khi cũng xem cuốn cẩm nang này:

1.     “Tên sách tham lam: “Cẩm nang”, nhưng kì thực thì không có gì chi tiết kiểu A-Z cả. Trong khi đó điều này mới thực sự quan trọng đối với 1 cuốn sách kiểu này.

2.     Thông tin sai, không cụ thể, lỗi chính tả: nhiều, anh đã biết.

3.     Việc dịch song ngữ yếu, có thể do không hiểu tiếng Việt hoặc lệ thuộc vào công cụ dịch; vài ví dụ:

Tr. 3. “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên” dịch chưa đủ “di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại” dịch thành Masterpiece of intangible Heritage of Humanity là khác thường (tốt hơn nên làIntangible Heritage of Humanity).

Tr.17, núi lửa/volcano; tr. 53, nhà lao/prison,… đều dễ gây hiểu lầm là thăm núi lửa đang hoạt động, thăm nhà tù đang nhốt người.

Tr. 66. Làng nghề truyền thống/Traditional villages là sai - ko có chữ nghề ở đây.

Tr. 87. Lễ hội cầu mưa mà dịch là Rain Festival thì lạy luôn, chưa kể: như nhiều phần viết khác, ko có thông tin gì cụ thể rằng cái đó diễn ra ở đâu bao giờ...

Các từ quan trọng đã được dịch phổ biến : Vua Nước, Vua Lửa, Vua Gió đều dịch sai.

Kết luận : Ko thể kể hết lỗi và nên bỏ sách này đi cho đỡ xấu hổ ».

            Và phải nói luôn rằng, những phát hiện trên đây, của cả tôi và nhà nghiên cứu văn hóa kia, mới chỉ là... bước đầu, chúng tôi mới chỉ lật qua chứ chưa xem thật kỹ, tức là, những sai sót có thể không chỉ là như thế.

           Chưa hết, khi xem cái « bản đồ du lịch Gia Lai » kèm trong tập tài liệu thì anh Nguyễn Ngọc Ngô, phó chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Phú Thiện phát hiện nó cũng thiếu mấy con đường quan trọng, chỉ riêng với huyện của anh, ấy là con đường nối huyện Phú Thiện với các con đường 666 và đường 662 nối với huyện Ia Pa. Anh đã lấy bút vạch thêm những con đường ấy trên bản đồ (ảnh). Du lịch Phú Thiện đang nhờ những con đường này để kết nối mà vắng nó trên bản đồ du lịch thì Phú Thiện sẽ trở thành ốc đảo mất?

           Hết sức chia sẻ với ý định tốt đẹp của những người thực hiện bộ tài liệu này, nhưng cũng không thể chấp nhận được những sai sót vừa sơ đẳng vừa nghiêm trọng đang hiện diện ở đấy, nên chúng tôi nghĩ, cần có sự điều chỉnh ngay để những tài liệu dạng này không làm ảnh hưởng đến du lịch tỉnh Gia Lai.

Thực ra nhiều sạn là đủ rồi, biên tập thêm chữ hạt vào nên nó... hạt thật, huhu

Vạch bằng bút là của anh Ngô