Thứ Năm, 20 tháng 2, 2014

DỊCH CHƯA HẲN ĐÃ... DIỆT

Mình nhờ nhà văn Dili dịch giúp mình 2 bài thơ sang tiếng Anh để sang Ấn Độ đọc. Đời mình ít được dịch thơ ra tiếng khác vì ít quen người dịch. Năm kia Nguyễn Phan Quế Mai chuyển ngữ bài "Vòm trời khác" và Dili đọc giúp mình (mình đọc tiếng Việt) tại sân Văn miếu trong liên hoan thơ quốc tế Châu Á- Thái Bình Dương, và lần này là 2 bài...

Vấn đề là, mình post bài thơ Dili dịch ấy lên facebook và không kèm bản gốc tiếng Việt. Sau đấy một bạn fb là Nguyễn Hồng Phong (chắc thế vì chữ không dấu) ở Quảng Ninh (cũng theo thông tin trên fb) dịch lại từ bản dịch tiếng Anh của Dili sang tiếng Việt, và, may mắn thay cái bản dịch của bạn này, không phải nhà thơ nhé, lại kha khá giống với bản gốc tiếng Việt của mình.

Là mình nhớ đến bao nhiêu thảm họa dịch thuật, từ quả cà chua thành mũi Hảo Vọng, từ con lợn thành tàu thủy, thế mà bạn này, mình chỉ biết nói là tài, cả 2 bạn, Dili và Nguyễn Hồng Phong...

Bản dịch tiếng Anh của Dili:



VAN CONG HUNG
SUBJECT OF DISCUSSION
The letters are running away
The woodcutter is bewidered at the forest gate
The ripening fruit dropped at the dark horizon
Sky is reflected in the sad eyes         

I collect letters into the white screen
I just see @ bewildered
I enter
In the sunny afternoon, white clouds cover the mountain
The lonely white bird wings pass by the hills

My fingers float on the standing letters
The zigzagging smokes in my memory
You are so far outside the cellphone wave
But I can hear your heart beat

The disconnected letters between black and white
Suddenly I realized my breath
My fingers type on keyboard to call the storms
The letters are singing in the rain.

The letters make me impossible to change
I am bewildered during my life
My hands burst out crying
I hold tightly my hurt
              Dili dịch

Nguyễn Hồng Phong dịch ngược ra tiếng Việt:

 
LUẬN ĐỀ CHỮ
Những con chữ đang chen chân chạy trốn
Gã tiều phu ngơ ngác cửa rừng

Quả chín rụng rơi nơi chân trời tối
Bầu trời có xanh trong đôi mắt buồn trông
 
Tôi cóp nhặt con chữ vào màn hình trắng
Chỉ thấy a còng bối rối hoang mang
Tôi bước vào, nắng chiều, mây vờn đỉnh núi
Đôi cánh cô đơn khuất phía sau đồi
 
Ngón tay lướt bồng bềnh trên con chữ
Khói thuốc ngoằn ngoèo trong ký ức xa xưa
Em quá xa ngoài vùng phủ sóng cellphone
Sao anh vẫn nghe trái tim em đập
 
Những con chữ không kết nối giữa đen và trắng
Bỗng nhiên tôi nhận ra hơi thở của minh
Ngón lướt phím gọi bão dông ùa tới
Con chữ tưng bừng ca hát trong mưa
 
Những con chữ làm tôi không thể đổi thay
Hoang mang giữa dòng đời vô định
Đối bàn tay tôi òa lên tiếng khóc
Ôm chặt nỗi đau của riêng mình

Và bản gốc của Văn Công Hùng:




VĂN CÔNG HÙNG
LUẬN ĐỀ CHỮ

          những con chữ xếp hàng chạy trốn
          gã tiều phu ngơ ngác cửa rừng
          chân trời muộn quả sim già chát
          ô trời nào xanh mắt đa đoan

          ta gom chữ vào màn hình trắng
          chỉ thấy a còng thảng thốt enter
          chiều rợn nắng núi thành mây trắng
          chim cô đơn bạc cánh lưng đèo

          những ngón lướt chữ lạnh lùng đứng
          khói ngoằn ngoèo nỗi nhớ dựng lên
          em vô tận ngoài vùng sóng với
          nhịp tim nào nghe như song đôi

          những con chữ rạc rời đen giữa trắng
          chợt nhận ra hơi thở của chính mình
          ngón tay gõ miền bão giông ùa tới
          chữ tưng bừng hoan ca trong mưa

những con chữ khiến mình không thể khác
suốt cuộc đời sấp ngửa giữa lơ ngơ
qua nước mắt bàn tay còn biết khóc
ôm chặt vào xa xót của mình ơi…

Có một số khác biệt, nhưng theo tôi, như thế là tốt rồi, khi mà người dịch ngược không trong nghề và không biết bản gốc, Và người dịch ra tiếng Anh cũng đã chuyển tải khá tốt ý tưởng gốc cũng như thần thái cảm xúc của bài thơ...


 

5 nhận xét:

ND Thu nói...

Có một người VN rất giỏi tiếng Việt và tiếng Pháp nói rằng nếu một bài thơ tiếng Việt (bản gốc) được dịch ra tiếng Pháp (hoặc tiếng Anh, Nga VV...)bởi một người VN, rồi sau đó đưa bản dịch đó cho một người VN khác dịch lại ra tiếng Việt, thì nếu mà bản dịch ra tiếng Việt càng giống bản gốc tiếng Việt bao nhiêu càng chứng tỏ bản dịch ra tiếng nước ngoài càng dở bấy nhiêu,thậm chí với bản dịch như thế thì người nước ngoài đọc không hiểu nổi.

Tuấn trắng nói...

@ ND THU: nhận định trên thật là chí lí, tôi hoàn toàn nhất trí.

nhatrang nói...

Anh Hùng ơi cho tôi hỏi sao mấy bữa nay tôi vô QC của Bọ Lập mà k vô được hè. Xin cảm ơn a khi anh trả lời

Văn Công Hùng nói...

@NhaTrang:
---
Vẫn vào được mà bạn, tôi thấy nó vẫn ro ro...

Nặc danh nói...

Dịch có 2 lối: Dịch thoát nghĩa và dịch sát nghĩa. Dịch thoát nghĩa là dịch theo cái thần- cái văn hóa, tâm lý... của ngôn ngữ chuyển đến, còn dịch sát nghĩa thì đây là dạng chuyển nghĩa đơn thuần, nghĩa sao dịch vậy. Vì vậy dịch như nhà văn DiLi dịch bài thơ trên của bác là cách dịch sát nghĩa, chỉ có giá trị đối với bác, còn đối với người nước ngoài thì toi rồi, vì nó dở tệ và khó hiểu.