Chủ Nhật, 15 tháng 5, 2011

LẠI ĐẠO THƠ, HUHU...

Có một bạn ký "nặc danh" còm ở nhà tôi bảo tôi là chỉ giỏi... đánh đàn bà (tức trắng phớ ra là bạn này bênh Lê Thủy), có giỏi thì vào đấy vào đấy mà xem TCS đạo nhạc. Khổ, nào tôi có đánh ai, chỉ ghét cái thói xấu háo danh háo tiền háo hão đi ăn cắp để mà thỏa mãn tính ích kỷ của mình. Còn bạn "Nặc danh" ấy biết chuyện cụ thể ấy thì bạn làm đi, sao lại xúi tôi như là xúi... trẻ con thế, với lại tôi có phải là... Pắc chung hy đâu...

Báo động nạn đạo thơ trên mạng xã hội:
Nghệ thuật tuyệt đối không bao giờ là sự sao chép

Thảo Anh


Tác giả Nguyệt Vũ vừa gửi đến Văn nghệ Trẻ ý kiến ngắn về một hiện tượng đạo thơ của một tác giả trẻ đang diễn ra công khai trên mạng. Nội dung ý kiến như sau:

“Chưa hết kinh hoàng về vụ đạo văn động trời của Lê Thủy ở Dăknông làm nóng văn trường và báo mạng những ngày gần đây ghé đọc blog của Jasmin ( Nguyễn Thu Hà) tôi lại đọc được bài viết Gọi là gì? Dù Thu Hà đã tế nhị không “ chỉ mặt vạch tên” nhưng tôi đau đớn nhận ra ngay đó là em: Hoàng Yến Anh, một cô gái còn khá trẻ đang làm việc tại Đức.

Em từng tâm sự đã ngồi lì trong blog của tôi đến hai giờ sáng rồi ngủ gục bên máy vi tính. Có lần nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo đã nói: “Bây giờ tìm được người chịu ngồi đọc thơ của mình đã quý lắm rồi, đọc mà còn phổ nhạc thì quả là hiếm hoi” vì vậy tôi cũng quý em vì sự “đồng cảm” đến ghê sợ là hầu như tôi có bài nào thì em cũng có bài có tên gần như vậy. 

 
Ngày về nước, như một bạn trở về từ nước ngoài như Thành An ( Canada), Đồng Trung Kiên ( Pháp), Đặng Hà My (Đức), em muốn gặp tôi và tôi vui vẻ nhận lời. Sau đó ít lâu cậu em trai Yến Anh mang tận nhà tặng tôi tập thơ đầu tay của em Hương Tình yêu (NXB Thanh niên 2009).  Mới chỉ lướt qua tôi đã thấy sự nhang nhác ở đâu đó, có khi cả câu thơ, có khi là bối cảnh hoặc tứ thơ của mình. Ví dụ trong bài Ghen tôi viết “Đã biết rằng em ghen/ Sao anh đa tình thế” thì bài Giận và ghen em viết “Đã biết em hay ghen/ Sao anh đa tình thế” hoặc tôi có bài Đêm thì em có bài Phác thảo đêm. Tôi có nói với em rằng, em không nên viết giống một ai đó rồi dễ dàng bỏ qua. Sau này có vài lần vào blog của em, tôi có đọc những bài thơ na ná thơ mình một cách khó hiểu như bài Lâu lắm rồi tôi đã nhắc em: “ Nếu em muốn trở thành người làm thơ, em phải viết bằng ngôn từ của mình, tứ thơ của mình” nhưng rất tiếc những comment kiểu đó của tôi đã bị xóa. Có lần tôi còn bảo tốt nhất em đừng đọc blog của chị nữa để em viết độc lập hơn”. Người làm thơ trên blog có người đọc đã may mà tôi phải nói thế, chắc em hiểu.
Bẵng đi một thời gian tôi không vào blog của em, sau khi đọc bài viết của Jasmin, ngờ ngợ đó là em tôi mới tìm đọc blog của Yến Anh thì giật mình khi em đã có tới ba tập thơ đã xuất bản và một tập truyện ngắn sắp xuất bản. Trời quả viết thế thì quả là thần đồng. Tôi về đọc lại Hương tình yêu của em. Cả một tập thơ là một sự nhào nặn lộn xộn, thoảng qua đâu đó có những câu, tứ lạ xen lẫn với nhưng câu viết ngô nghê mà đọc lên chả hiểu gì “ Em thở dài trong tiếng khẽ giữa niềm đau” tôi chọn một câu có vẻ thơ nhất “Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe em!” vào google để tra thì ra đây là câu thơ của ai đó các bạn trẻ tung đầy lên mạng trong một dịp lễ vu lan năm nào”.
Phóng viên Văn nghệ Trẻ cũng đã tìm đến với trang cá nhâu của bloger Jasmin (tức tác giả Nguyễn Thu Hà) - người đã được tác giả Nguyệt Vũ đề cập đến trong ý kiến trên. Trên  trang blog của mình, tác giả Nguyễn Thu Hà kể lại: “Năm ngoái cũng khoảng thời gian này hoặc sớm hơn một vài tuần, tôi có gửi tặng em đó (tức Hoàng Yến Anh) tập thơ của tôi mới in ở VN. Khi nhận được thơ của tôi, em gửi lời nhắn cám ơn tôi. Sau đó một vài ngày hay một tuần, tôi không nhớ rõ, tôi vào trang em đọc thấy luôn bài thơ mới của em. Đọc lần đầu tôi đã thấy nhiều câu, từ giống của tôi quá, nhưng tôi nghĩ, làm thơ hay viết văn có nhiều từ giống và trùng lắm, nên không để ý, tôi đọc đến khổ cuối của bài thơ thì không thể nghĩ là câu, từ giống nhiều đến thế.
Cách đây 2 tuần nhận được tin em nhắn : Chị cho em địa chỉ để em gửi tặng chị tập thơ em mới in. Tôi cũng vui vẻ gửi địa chỉ cho em, thật ra tôi quên chuyện bài thơ rồi, vì tôi không có nhiều thời gian vào mạng cũng như không muốn phiền toái đến ai.Nhưng khi nhận được tập thơ em gửi, tôi thấy em in cả bài có nhiều câu, chữ giống thơ tôi nhưng em có ghi chú hoa thị và đề "Ý thơ Jasmin".Tôi không còn gì để nói nữa. Nếu trong blog em cũng đề như vậy thì có lẽ không ai nhầm cả. Nhưng đọc cả tập thơ tôi mới giật mình và phát hiện ra còn nhiều bài thơ của em in trong tập đó vẫn còn nhiều câu, chữ của thơ tôi. Tôi lấy tập thơ tôi đã tặng cho em và tập thơ mới của em ra, tôi gạch chân những câu, từ mà em đã dùng rồi đảo mỗi bài mấy câu. Tôi choáng vì sự viết lách như em mà cũng in cả mấy tập thơ rồi...

Có người  bạn hỏi tôi: Nếu thích thơ của ai đó mình lấy về trang mình thì đề là sưu tầm hay đề tên tác giả, nhưng trường hợp họ không lấy cả bài mà chỉ đảo vài từ rồi ghép bài nọ vào bài kia thì phải "GỌI LÀ GÌ"?”

Khi thông tin về việc đạo thơ của Hoàng Yến Anh được các tác giả bị Hoàng Yến Anh đạo thơ chuyển tới Văn nghệ Trẻ thì chúng tôi cũng được biết trên cộng đồng mạng nhiều ngày qua, rất đông các bloger đã bày tỏ sự bức xúc. Đa số các ý kiến cho rằng, nếu Hoàng Yến Anh chỉ làm thơ đăng trên blog cho vui thì sự việc không quá nghiêm trọng, nhưng việc tác giả trẻ này cóp nhặt câu chữ, đạo thơ của người khác để đăng báo, in sách là điều khó có thể chấp nhận được

Sức ép từ cộng đồng mạng khá lớp, nên tác giả Hoàng Yến Anh đã buộc phải lên tiếng trên trang web cá nhân của mình như sau:

“Gửi những người bạn của tôi

Trước khi viết bài viết này tôi đã đắn đo rất nhiều và thực sự thì tôi cũng không biết phải bắt đầu từ đâu và bắt đầu như thế nào. Thời gian qua tôi có nhận được một số phản hồi liên quan đến việc “đạo thơ” qua một bài viết của một người bạn. Dù trong bài viết không nhắc tới tên tôi song những những thông tin đưa ra khiến những ai từng đọc thơ , từng hiểu và yêu thương tôi đều dễ dàng nhận ra nhân vật được nhắc đến trong bài viết. Sau khi đọc xong bài viết đó, bản thân tôi thực sự rất bàng hoàng. Từ trước đến nay tôi luôn nghĩ “đạo thơ” tức là ai đó bê nguyên cả một bài thơ hoặc cả khổ thơ của người khác về nhà họ rồi đề tên họ là tác giả, chứ tôi không nghĩ đến việc “mượn” một số câu từ cũng bị gọi là…“đạo thơ”.

Ngay sau khi đọc bài viết đó xong tôi đã gửi email xin lỗi chị Jasmin (Trần Thu Hà) bởi trong một số bài thơ của mình, tôi đã “mượn” một số câu, từ của chị mà không đề nguồn. Ví dụ trong bài "Mùi hương nhớ” của chị Jasmin có câu: “Anh đi rồi. Hoàng hôn thôi không hát” thì trong bài “Đợi” của tôi có câu: “Anh đi rồi. Em thôi đếm những ước mơ”, hay trong bài “Khát” của chị Jasmin có câu: “Dắt nụ cười lạc lối bơ vơ” thì bài “Rót” của tôi có viết: “Hứng những đợi chờ lạc lối bước bơ vơ”. Bài "Viết cho anh " của chị có câu: “Khắc khoải đợi chờ sẽ tan biến trong em” thì bài “Hơi thở đượm tình anh” của tôi có viết: “Khắc khoải đợi chờ hơi thở đượm tình anh” và còn một số bài khác nữa tôi đã mượn và đảo một số câu, từ của chị mà không ghi chú. Tôi đã từng đọc thơ chị Jasmin và đồng cảm với những vần thơ của chị, có lẽ việc “đọc đi đọc lại” hoài những bài thơ của ai đó đã khiến tôi vô tình bị nhiễm chất thơ đó mà bản thân mình không hề biết, để rồi khi làm thơ, lúc bí từ người ta dễ dàng mượn lại một số từ của ai đó khác mà không ý thức được việc mình đang làm.

Hơn một năm về trước tôi từng tâm sự với chị Jasmin rằng: “Đôi khi em đọc thơ ai đó, chỉ cần một câu thơ nào đó của họ khiến em ấn tượng và đúng với cảm xúc của em lúc đó là tự dưng các ý tưởng khác nó nhảy múa trước mắt mình và em có cảm hứng để viết. Thơ chị có nhiều bài hay, có nhiều câu em rất thích nên nhiều khi em cũng không biết mình đã “ăn cắp” ý tưởng đó bao nhiêu phần trăm nữa”.

Nhưng có lẽ việc “mượn từ” thái quá của tôi đã vô tình làm tổn thương đến chị mà tôi không hay, bởi thế nên tôi đã viết thư xin lỗi chị. Lẽ ra tôi phải đánh dấu con chữ của chị và đề ghi chú cẩn thận phía dưới, nhưng lúc đó có thể tôi quên hoặc có thể tôi nông nổi nghĩ rằng việc mượn một vài từ có lẽ cũng chẳng sao. Bạn tôi từng nói rằng bạn nể phục khả năng viết dồi dào của tôi trong suốt thời gian qua, kể cả việc “xào” lại những câu từ hay trong thơ của người khác cũng đã là “quá tài”. Tôi không hề cho rằng việc “mượn chữ” của người khác để vận vào thơ mình trong lúc… bí từ là một nghệ thuật ghép chữ thành công, nhưng có lẽ không phải ai mượn một vài câu từ trong ý thơ của người khác cũng có thể viết được một bài thơ hoàn chỉnh. Nếu như không có những cảm xúc thật thì có mượn hàng trăm lời hay, ý đẹp của người khác, tôi cũng chẳng thể nào viết được một bài thơ đi vào lòng độc giả để tìm được nhiều sự đồng cảm đến thế…

Tôi đã từng quyết định sẽ im lặng để mọi chuyện tự đến và tự đi, nhưng rồi tôi đã nghĩ lại: “Sự im lặng không đồng nghĩa với lời xin lỗi chân thành của một người có lòng tự trọng, dũng cảm, dám (lỡ) làm, dám (lỡ) chịu”. Bởi thế nên tôi viết entry này ở đây như một lời xin lỗi gửi tới chị Jasmin (Trần Thu Hà) và những ai “bị” tôi mượn một số ý, một số câu, một số từ mà đã vô tình quên không để nguồn tác giả. Có lẽ tôi đã làm chị Trần Thu Hà (cùng những tác giả khác) và thậm chí những bạn đọc của mình bị tổn thương vì cảm giác… bị lừa gạt dù tôi hoàn toàn không cố ý. Tôi đã sai, tôi xin nhận về mình những lỗi lầm đó và sẽ cố gắng cẩn trọng, ý thức hơn về những việc tương tự trong đoạn đường phía trước.”
*
Thái độ thành khẩn nhận lỗi của tác giả trẻ Hoàng Yến Anh là điều đáng khen. Tuy nhiên, cũng trong lá thư nhận lỗi của mình, Hoàng Yến Anh cũng bộc lộ những ý hiểu chưa thật đầy đủ về ranh giới giữa đạo văn và sự ảnh hưởng sáng tạo từ người khác.

Chúng tôi mong rằng đây sẽ là một hồi chuông cảnh tỉnh với các tác giả, nhất là những bạn trẻ bắt đầu thử sức với văn chương. Hãy viết bằng cảm xúc và sự sáng tạo của riêng mình. Nghệ thuật tuyệt đối không bao giờ là sự sao chép.


20 nhận xét:

Võ Công Phúc nói...

Gửi bác Văn!
Thì em cũng hu hu... Nhưng quyết không bình luận mà chỉ than lên: THỜI HƯ THÌ QUỶ LOẠN!

Dong nói...

Chưa đọc của tác giả thật lẫn tác giả giả nhưng nếu đúng như thế thì thật đáng buồn cho các "thi cóp sĩ".
Có một chi tiết này anh Hùng ạ, đó là có lẽ cả hai thi sĩ đã "mượn ý" của một câu thơ trong khổ này :

Em đi rồi còn chi em ơi
Bao yêu thương cũng theo người rồi
Em xa rồi trời buồn không nắng
Mưa sẽ buồn ai vuốt tóc em

Trong trích đoạn :Ví dụ trong bài "Mùi hương nhớ” của chị Jasmin có câu: “Anh đi rồi. Hoàng hôn thôi không hát” thì trong bài “Đợi” của tôi có câu: “Anh đi rồi. Em thôi đếm những ước mơ”.

Có bị gọi là "đạo" được chưa anh ?

Đoàn nam Sinh nói...

@VCP à,
Hư từ lâu, cả hệ thống cố làm ngơ và cố làm hư để được cái yên chí, yên tâm, yên bề,...
Câu" Đoàn kết, đoàn kết..." là của bác Thanh Tịnh; câu "Vì lợi ích... năm..." là lấy từ sách Đại Học:"...niên chi mạc như thụ..." đều vơ vào cúng cụ, hỏi mọi sự khác phải sửa trị kiểu gì đây.
Trên hư vậy thì dưới loạn. Hu hu !

Văn Công Hùng nói...

@ Võ Công Phúc:
------------
Tất nhiên ai cũng biết còn nhiều thứ bị "đạo" mà không ai dám hó hé nên thiên hạ chả sợ...

Văn Công Hùng nói...

@ Dong:
----------
Té ra cái chuyện "đạo" này nó lại ma hồn trận nhỉ, có khi mình cũng lạc vào đấy chả biết tìm đường ra ấy chứ...

Văn Công Hùng nói...

@ Đoàn Nam Sinh:
-----------------
huhu...

Nặc danh nói...

Ai lại chơi xấu thế

Nặc danh nói...
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Nặc danh nói...
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Nặc danh nói...
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Nặc danh nói...

Xin vui lòng đọc phần bên dưới trước rồi đến phần trên .Xin lỗi.

tam.lengoc@yahoo.com.vn nói...

Trên các mạng xã hội hiện nay, có một số bloger thường copy nguyên mẫu bài thơ, văn của các tg khác nhưng lại quên ghi tên tg đó...Sự " quên" dù vô tình hay cố ý cũng là đều đáng trách cả: đều đó thể hiện sự không tôn trọng tg và tự hạ thấp giá trị của bản thân...

Dong nói...

Anh "nặc danh" này làm sao ấy nhỉ, chuyện Lê Thủy đạo văn có đáng lên tiếng không ? Có !
Chuyện đạo thơ nói trên có cần công khai không ? Có.
Không lẽ im lặng ? Im lặng là đồng lõa đấy.
Chuyện "đạo" thì nhiều, VCH nói về hai chuyện, còn nếu TCS có đạo nhạc thì đã có người khác chỉ ra, chứ không lẽ nếu không nói về TCS thì không được nói về người khác?
VCH làm thơ viết văn thì bàn về văn, thơ, chứ có sành nhạc như anh "nặc danh" đâu mà dám lạm bàn.
Anh đúng là "Vô lý đùng đùng".

Văn Công Hùng nói...

@ Dong:
-----------
Anh nặc danh này liên tục bỏ bom còm suốt chiều nay, rất cay cú, nhưng, cũng chả hiểu tại sao lại tài thế, khoảng 3/4 còm ấy nó lọt vào spam, hihi, có khi "trời có mắt".
Mình không trả lời là đương nhiên.

Nặc danh nói...
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Nặc danh nói...
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Nặc danh nói...
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Nặc danh nói...
Nhận xét này đã bị quản trị viên blog xóa.
Nặc danh nói...

bác Hùng lại bị chưởi rùi, hí hí. Ai bảo bác thấy thằng móc túi mà lại la lên. Mũ ni che tai cho nó...lành chứ bác! Chúc bác bình iên!

Văn Công Hùng nói...

@ Nặc Danh:
--------------
Đúng là có một gã khách không mời, hình như bị "quạt trần rơi vào trán" cứ xông vào coi tớ như cối xay gió, hehe, nhưng tớ là... VCH mà.