Tết rồi, mùa khô ràn rạt gió và nắng. Mùa này Tây Nguyên có thể ứng vào câu thơ Nguyễn Trãi từ xưa “hoa thường hay héo cỏ thường tươi”. Một thời mùa này, Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng, chỉ có mịt mù bụi đỏ, đỏ từ lá cây, nếu loại cây ấy còn lá, tới nhà cửa, người ngợm. Bụi và khô, và bỏng rát vì... lạnh. Mùa này lạ lắm, nắng ong óng vàng và lạnh quắt tai, thứ lạnh khô rất hiếm, đặc trưng Tây Nguyên.
Thời ấy nói tới hoa là điều xa xỉ. Có miếng đất trống nào người ta tận dụng bằng hết để trồng rau lang với su su nuôi lợn và nuôi... người...
Giờ hoa, chỗ nào, lúc nào cũng hoa.
Nhà tôi có rất nhiều lọ cắm hoa, từ sang trọng của Nhật, của Tàu tới... bạn bè tự nặn rồi chép thơ tôi vào đấy rồi nung, nhưng lọ nào đi với hoa nấy chứ không thể xô bồ được, trong đó có cái bình gốm Phước Tích, tôi ôm lên Pleiku từ một đợt về thăm quê được đích thân bí thư huyện ủy Phong Điền, Thừa Thiên Huế tặng. Loại bình gốm này, lạ thay, nó hết sức hợp với hoa xuyến chi, loại hoa dại mọc khắp nơi trên cao nguyên, như dã quỳ vậy. Mà nó hơn dã quỳ ở mấy nhẽ. Thứ nhất nó quý phái hơn. Nhỏ, trắng tinh khiết, nhụy vàng khiến nó quý phái. Thứ 2 cắm trong lọ không héo như dã quỳ, tươi như cúc họa mi nhưng không rậm rạp như cúc họa mi, hoặc các loại cúc khác tương tự. Thứ 3, nó nở quanh năm, cứ có đất trống là có nó, và cứ thấy nó là thấy hoa, li ti cánh trắng, thổn thức nhụy vàng, tạo nên một hòa sắc vui mắt, sang trọng vân vân...
Cũng như dã quỳ, ngày xưa chả ai để ý tới nó, thậm chí còn coi nó như loại ăn hại, giành đất với người, phải phá chúng đi để lấy đất trồng trọt. Mà phá chúng mệt hơn dã quỳ, vì dã quỳ cao, dễ chặt, và thân lá dã quỳ làm phân rất tốt. Còn xuyến chi, thấp nhỏ và có gai, mỗi khi hái nó, tôi ngại nhất món gai của nó găm đầy quần áo. Hí húi cắm xong hoa thì tiếp tục việc thứ 2 là nhổ gai ở quần và áo. Nếu đi giày có tất nữa thì thêm món gỡ gai từ tất...
Tết, bạn hãy thử đi, một lọ xuyến chi trên bàn, căn nhà sẽ ấm cúng sang trọng lên rất nhiều.
Dã quỳ thì khỏi nói rồi. Trước tết chừng 2 tháng, một lễ hội dã quỳ đã được tổ chức ở núi lửa Chư Đăng Ya. Thì đấy là điểm nhấn để phục vụ du lịch thôi, chứ thật ra, khắp hang cùng ngõ hẻm Gia Lai chỗ nào chả vàng rực dã quỳ. Thay vì vào khu Chư Đăng Ya, tôi thường chọn chạy xe về phía đường 14, dã quỳ đẹp mê hoặc. Mà nếu không thích đi xa, thì ngay các con hẻm nhỏ ở nội ô Pleiku, nhiều nơi cũng rừng rực dã quỳ. Chả thế mà có tới mấy quán cà phê ở đường Tô Vĩnh Diện tạo view để khách tới uống cà phê ngắm dã quỳ.
Lại nói cà phê. Hôm nọ một cháu gái, một người rất thích phượt, mà toàn phượt một mình dù đã có chồng con, nhà ở Hạ Long, Quảng Ninh, nhắn chú ơi cháu muốn ngắm hoa cà phê thì đi vào tháng nào. Tôi phải xách xe chạy một vòng ra biển Hồ, vào cái đường hẻm cắt về Pleiku sang đường Lê Duẩn, thì may thay, còn mấy rẫy cà phê đương trắng muốt hoa, bèn nhắn, trong vòng 1 tuần nữa thì hoa vẫn còn. Thế là cô bé vèo một cú xe Hạ Long - Hà Nội, rồi cú máy bay Hà Nội - Pleiku, kịp ngắm và chụp ảnh cái vườn cà phê đang trắng muốt hoa tôi chỉ. Sau hỏi một anh bạn rành nông nghiệp, anh ấy nói, cà phê nở hoa ngoài thời vụ thì nó phụ thuộc vào lịch tưới nữa. Mùa ấy, cứ tưới thì nó ra hoa, rẫy tôi chỉ cho cô bé ấy, họ tưới muộn, nên nó ra hoa khi các vườn cà phê khác đã bắt đầu bói quả.
Một câu hỏi đặt ra, của cô bé thích phượt ấy, với tôi: Sao chú không quảng bá du lịch ngắm hoa cà phê. Theo cháu, hoa cà phê đẹp nhất trong các loại hoa, bởi nó trắng đến trinh nguyên, đến ngộp thở, và nó thơm nữa. Thứ hoa dại mà chú hay viết ca ngợi mà cháu có đọc như dã quỳ với xuyến chi ấy, đành rằng nó đẹp nhưng không có hương, hoa cà phê thì rất thơm, và nó tương phản với đất đỏ, và tương phản với... cái nước cà phê chú cháu mình vừa uống.
Lại nhớ lần đưa nhà thơ Vân Long cũng đi ngắm hoa cà phê ở Pleiku, ông phát hiện ra một điều rất hay, và sau thành cái tứ rất độc trong bài thơ của ông: “Một đời uống cà phê đen, mới hay hồn hoa trắng”. Ừ nhỉ, mấy ai phát hiện ra cái tứ thú vị ấy. Tôi vừa là nhà thơ vừa nghiện cà phê mà khi nghe anh Vân Long nói mới như là bừng tỉnh...
Cũng đầu những năm tám mươi thế kỷ trước, tôi thích hoa đào, tết kiểu gì thì kiểu cũng cố kiếm một cành đào, có khi nó chỉ nhỏ như... cái đũa, chỉ có nụ không có hoa, vì cứ chuẩn bị nở là nó héo, thế mà nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa... đào, về thả vào cái ly để trên bàn viết để nhớ mùa xuân xứ Bắc. Hồi ấy, nếu tôi không nhầm, cả Pleiku chỉ có một vườn hoa của anh Sơn ở mạn vườn ông Hai. Đa phần là hoa đồng tiền và vạn thọ, có vài luống hồng, bán rất chậm vì như đã nói, người Pleiku còn bận kiếm ăn, sát 30 tết mới chạy ra mua chậu hoa thọ về trưng. Vườn anh Sơn có một cây đào, nghe nói anh lấy giống từ... Đà Lạt. Đa phần chỉ có cành và lá. Bà chị người Hà Nội vợ thủ trưởng tôi, tết nào cũng xuống đặt chục bông hồng và cành đào, dù có khi chỉ có... lá. Tôi thường sang xin chị một cành nhỏ như cái đũa về bày trong ly là thế.
Sau, ở ngay cái sân bé tí nhà mình, tôi thả một gốc đào, không phải Nhật Tân đâu, Nam Định hay Thái Bình chi đó. Và trời ạ, nó lên rất đẹp, cung cấp hoa cho cả xóm. Cứ tết là mỗi nhà sang tỉa một cành. Điều đặc biệt là, một năm nó ra hoa 2 lần, một lần vào đúng mùa mưa. Mưa Pleiku thời ấy trắng trời, tôi ngồi nhìn ra cửa sổ ngắm hoa đào nở trong mưa, và viết cái tản văn “Hoa đào giữa mùa mưa”.
Giờ, cứ tết là hoa đào miền Bắc chở vào xếp ngàn ngạt chợ hoa, và không chỉ chợ hoa, mà khắp các ngả đường có thể bày hoa bán.
Những gốc đào ấy, nhà có đất, sau tết lại thả xuống, và nó lại sống, lại có loại đào thương hiệu Pleiku một năm nở hai lần, một lần vào giữa mùa mưa, cực đẹp và lạ.
Cũng giờ, cứ tết là tràn ngập các loại hoa, từ hoa bình dân tới cao cấp, từ chậu vạn thọ dăm chục nghìn tới gốc mai mấy chục triệu. Từ lọ hồng tới giỏ hoa lan, từ các loại hoa nhập từ nước ngoài tới cũng hoa nhập nhưng từ các tỉnh lân cận.
Tết, nhà nào cũng hoa. Có nhà rải hoa từ cổng vào sân rồi vào tới nhà. Hoa như biểu tượng của thịnh vượng, của vui tươi đầm ấm, và hoa như một biểu trưng của đời sống, của tâm hồn. Càng ngày cái sự ăn tết càng được thay bằng chơi tết, và hoa là một kiểu chơi sang trọng, lịch lãm, đầy yếu tố thẩm mỹ, văn hóa.
Và cả cỏ, nhà tôi có mấy chậu cỏ, tới mùa xuân nó cũng nở hoa tưng bừng. Nào cứ phải hoa to nụ lớn mới là hoa, li ti có cái đẹp của li ti, chúm chím có cái duyên của chúm chím. Loại cỏ này, khi nở nó cứ chúm chím như cô gái 17 tuổi lần đầu được bạn trai dẫn đi chợ hoa. Chỉ cái sắc xanh của cỏ thôi, nó lại chả điểm chả tô cho mặt đất này những rờn rờn đẹp đó sao, để cụ Nguyễn Du phải thảng thốt mà rằng: Cỏ non xanh rợn chân trời...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét