Thứ Bảy, 11 tháng 2, 2017

TÔI NGỒI RUN RẨY VỚI THƠ



Tóm lại là, sau 15 năm, vấn đề tìm ý tưởng mới cho ngày thơ đang bị... tắc. Hà Nội còn dễ, trung tâm cả nước, Hội Nhà Văn Việt Nam đứng ra tổ chức, nên hẳn là phải oách. Ngay thành phố Hồ Chí Minh, lớn thế, hùng hậu thế, mà năm nay sẽ đưa ngày thơ vào hội trường tầng 2 của trụ sở liên hiệp Văn học Nghệ thuật tổ chức. Rất nhiều nhà thơ ở đấy than trời vì cái không gian tổ chức này. Tỉnh Đồng Tháp năm nay không tổ chức, vì như nhà thơ Hữu Nhân, người tổ chức mấy năm rồi ở đấy thì, tổ chức mà không có người dự thì tổ chức làm gì? Rất nhiều tỉnh tổ chức thành hình thức bàn tròn, chục ông bà làm thơ ngồi với nhau, mỗi người đọc vài bài thơ, bài hay xen lẫn bài vừa, rồi uống với nhau ly rượu, rồi bùi ngùi chia tay nhau, hẹn đến ngày thơ sang năm lại... gặp nhau đọc thơ…

Hơn chục năm nay rồi, cứ trong lúc mọi người tất bận chuẩn bị ăn và chơi tết thì tôi lại ngồi... run rẩy với thơ.

Không phải run rẩy để làm thơ, dù năm nào, giao thừa, tôi cũng phải khai bút (giờ là phím) một bài, cho nó có không khí, có đà mà viết, mà là run rẩy vì lo chuẩn bị cho... ngày thơ.

Nó đến sát chân đấy thôi, ngay sau nghỉ tết, rằm tháng giêng.

Hội Nhà Văn thì lo tổ chức ở Văn Miếu, các tỉnh thì lo ở các tỉnh. Lo, vì nhiều lúc chả biết lo cái gì và lo như thế nào, nên chỉ biết lo mà thôi, nỗi lo cứ phập phồng mơ hồ cho đến khi ngày thơ kết thúc?

Khởi đầu là từ tỉnh Quảng Ninh và Phú Yên, hàng mấy chục năm trước, họ tổ chức ngày thơ (Quảng Ninh) và đêm thơ (Phú Yên) rất hoành tráng. Rồi uỵch phát, hội Nhà Văn, sau khi xin ý kiến ban Tuyên giáo Trung ương, nâng cấp lên thành ngày thơ của cả nước, để giờ cứ rằm tháng giêng là cả nước lại sùng sục ngày thơ. Nói sùng sục là tả cái tâm trạng của những người tổ chức, chứ không khí chung thì phải nói thật, càng ngày càng... khiêm tốn.
 
Sang tận Ấn Độ thỉnh... Thơ
Những năm đầu phải nói là không khí sôi sùng sục thật, từ người tổ chức đến người thưởng lãm. Từ Nam chí Bắc, đâu đâu giới làm thơ và người yêu thơ cũng đều nhớn nhác hỏi nhau: Năm nay tổ chức thế nào, những ai đọc thơ, có nhà thơ A B C Z không? Rất nhiều người yêu thơ ở các tỉnh lân cận chung nhau thuê xe về Văn Miếu, ăn mặc chỉnh tề, đi lại hàng lối, nghiêm ngắn như đi... nghe thơ. Các tỉnh cũng náo nức. Hồi ấy hầu như từ trung ương đến địa phương, nơi nào cũng dùng mẫu cờ thơ của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo, ban đầu nhiều người thấy lạ, chả biết ngày gì mà treo cờ lễ la liệt thế. Mà để đặt may cờ ấy cũng tốn công và tốn tiền phết. Giờ thấy ít nơi dùng, có lẽ do cờ cũ đã rách. Mà may mới thì nhiêu khê, nên thôi…

Các tỉnh thường là vất vả hơn cả Hội Nhà Văn. Lực lượng, cả người thơ và người nghiện thơ, không đông như Hà Nội, không hăm hở như ở Văn Miếu, tiền nong cũng ít… nhưng cũng phải nghĩ đủ cách tổ chức để nó xứng đáng là ngày hội thơ hòa trong niềm vui chung của cả nước. Thêm nữa, từ trong tết, Hội Nhà Văn Việt Nam đã có công văn gửi Tỉnh ủy, Ủy ban các tỉnh thành nên nó thành nhiệm vụ chính trị rồi, muốn thoái thác cũng không được. Ai cũng muốn có mặt, ai cũng muốn thơ mình phải xuất hiện, nên cái việc chọn người đọc thơ, chon thơ công bố nó khó vô cùng, lơ mơ là ăn chửi ngay. Căn cứ vào đâu mà ông không cho tôi lên sân khấu đọc thơ, tiêu chuẩn nào ông không chọn thơ tôi, cùng là hội viên với nhau mà sao ông hách thế, sao thơ ông được chọn mà lại không chọn thơ tôi. Có người dọa kiện lên đến tận tỉnh, thậm chí là... trung ương, tức Hội Nhà Văn!

Thế nên, bập vào tổ chức mới biết là khó vô cùng.

Trước hết là lực lượng nhà thơ. Tỉnh giỏi được chục ông, tỉnh ít vài ông, chất lượng cũng không như nhau, năm nào cũng trưng lên, rất khó thu hút công chúng. Thực ra thì trong phong trào “Người người làm thơ” hiện nay, phải nói là nhà thơ rất nhiều, nhưng để chọn cho ra hơn chục bác xuất hiện trong ngày thơ là điều không dễ. Ai cũng bảo thơ mình hay, mình xứng đáng. Nhưng ban tổ chức thì còn phải căn cứ vào nhiều tiêu chuẩn, mà tiêu chuẩn đầu tiên là bạn đọc phải biết anh là ai thì ít người có. Một số tỉnh gần Hà Nội thì mời thêm các nhà thơ ở Hà Nội về để cho có chất “trung ương”, giải quyết nạn thiếu thơ và thiếu nhà thơ nổi tiếng, dù rất nhiều nhà thơ khẳng định, không có nhà thơ trung ương và địa phương, chỉ có thơ hay hoặc dở thôi. Một số tỉnh cũng tìm cách mời các nhà thơ tỉnh bạn, nhưng hầu như tất cả các tỉnh đều tổ chức vào một ngày, thêm nữa, mời là nó đụng đến vấn đề kinh phí, là cái việc nan giải thuộc loại hàng đầu của giới văn chương, vậy nên cuối cùng là, liệu cơm gắp mắm.

Tiếp đến là hình thức tổ chức. Hội Nhà Văn tổ chức ở văn miếu, quân đông lực mạnh, năm nào cũng cố có cái mới. Năm thì múa quạt, năm chuyển sang nón, năm thì hầu đồng, năm thì ca cảnh, hòa tấu trống... đệm thêm cho thơ. Các địa phương khó hơn. Có tỉnh dựa vào các trường đại học trên địa bàn, có hẳn một ban tổ chức cấp tỉnh với sự tham gia của từ Ủy ban đến các sở ngành, tất nhiên là Hội Văn học Nghệ thuật vẫn là chủ như Thái Nguyên, có tỉnh đưa đến các đơn vị bộ đội kết nghĩa như Vĩnh Phúc, có tỉnh đưa xuống huyện kết hợp với phát động quỹ học sinh nghèo, quỹ xóa đói giảm nghèo như Gia Lai vân vân. Hình thức thì sau bài phát biểu của lãnh đạo, thì đến tặng hoa cho các nhà thơ, có nơi thêm mục đánh trống khai hội, rồi thả bóng bay, Văn Miếu thì còn chọn hẳn 50 câu thơ hay dâng Ngọc Hoàng nữa, để rồi năm nào cũng có người ngơ ngác, rằng thế nào là thơ hay? rồi lần lượt các nhà thơ đọc thơ hoặc nhờ người ngâm. Không phải tỉnh nào cũng có lực lượng biết ngâm thơ nên phần nhiều là các nhà thơ tự đọc. Mà 70 phần trăm các nhà thơ bây giờ không thuộc thơ mình, nhưng có ban tổ chức một số tỉnh yêu cầu lên sân khấu không được cầm giấy... 

Tóm lại là, sau 15 năm, vấn đề tìm ý tưởng mới cho ngày thơ đang bị... tắc. Hà Nội còn dễ, trung tâm cả nước, Hội Nhà Văn Việt Nam đứng ra tổ chức, nên hẳn là phải oách. Ngay thành phố Hồ Chí Minh, lớn thế, hùng hậu thế, mà năm nay sẽ đưa ngày thơ vào hội trường tầng 2 của trụ sở liên hiệp Văn học Nghệ thuật tổ chức. Rất nhiều nhà thơ ở đấy than trời vì cái không gian tổ chức này. Tỉnh Đồng Tháp năm nay không tổ chức, vì như nhà thơ Hữu Nhân, người tổ chức mấy năm rồi ở đấy thì, tổ chức mà không có người dự thì tổ chức làm gì? Rất nhiều tỉnh tổ chức thành hình thức bàn tròn, chục ông bà làm thơ ngồi với nhau, mỗi người đọc vài bài thơ, bài hay xen lẫn bài vừa, rồi uống với nhau ly rượu, rồi bùi ngùi chia tay nhau, hẹn đến ngày thơ sang năm lại... gặp nhau đọc thơ…

Nói chung là khó, rất khó, nhất là ở các tỉnh. Có người bàn: hay là vài ba năm ta tổ chức một lần, chứ năm nào cũng thế, nó nhàm mất. Lập tức có bác gân cổ lên cãi: Nhàm là nhàm thế nào, cả nước người ta làm, mình không làm thì còn ra thể thống gì?…

Thì làm…

 

3 nhận xét:

Unknown nói...

Anh mời nhà thơ Đỗ Trung Quân tham gia thì sẽ có nhiều người đến xem hà.

ba nguyen nói...

Anh HÙNG ngày xưa cũng là hội viên hội nhà văn,mà xem ra cũng thở hắt ra là làm sao?Ngày thơ VN là nhằm tôn vinh THƠ và các bác mần thơ.Không làm các bác bảo XH khinh rẻ.Làm thì các bác cười mỉa.Tôi nói khí không phải hội nhà các anh như là nồi thắng cô .Không có nó thì không phải chợ người Mông.Mà có nó thì lại có mùi thum thủm của lòng chưa làm sạch.Giá như môĩ bác nhà văn lập một hội riêng thì chả chia quyền với ai,tha hồ khung đảo.Ngày xuân thả vạn nàng thơ lên trời cho thiên hạ nhòm...

ba nguyen nói...

Anh HÙNG ngày xưa cũng là hội viên hội nhà văn,mà xem ra cũng thở hắt ra là làm sao?Ngày thơ VN là nhằm tôn vinh THƠ và các bác mần thơ.Không làm các bác bảo XH khinh rẻ.Làm thì các bác cười mỉa.Tôi nói khí không phải hội nhà các anh như là nồi thắng cô .Không có nó thì không phải chợ người Mông.Mà có nó thì lại có mùi thum thủm của lòng chưa làm sạch.Giá như môĩ bác nhà văn lập một hội riêng thì chả chia quyền với ai,tha hồ khung đảo.Ngày xuân thả vạn nàng thơ lên trời cho thiên hạ nhòm...