DỰNG MÀ ĐẾN THẾ THÌ THÔI...

Từ năm 71 đến năm 75 của thế kỷ trước mình sống ở xã Triệu Lộc, Hậu Lộc, Thanh Hóa. Từ đây lên thành phố Thanh Hóa đúng 17 cây số, mình thường xuyên đạp xe lên về. Đây cũng là nơi có đền Bà Triệu nổi tiếng. Mình chơi với mấy thằng cùng học cấp 3, tức là nhà có máu mặt cả (Lớp mình cả xã chỉ có 4 thằng được vào cấp 3). Bữa ăn thường là như sau: Chiều, đợi cho mát sân, đứa con gái quét sân để dọn cơm. Cái mâm bằng tre có 4 cái chân như cái chõng nhưng nhỏ hơn, xung quanh là các đòn để ngồi. Cơm thường độn khoai hoặc sắn. Thức ăn có mắm hoặc cà. Rau muống luộc hoặc nấu canh (không mỡ, mì chính). Thi thoảng có tí cá tép vụn kho nếu hôm ấy có ai trong nhà đi làm bắt được- nhà có điều kiện nên mới để ăn, chứ phần lớn là mang bán. Nhà mình là cán bộ về hưu, có "điều kiện" hơn, thì ăn canh mì, tức bột mì cán ra, thái sợi nấu với bầu hoặc rau gì đó cho dễ nuốt, hơn nhà bọn bạn là có mì chính và tí mỡ. Mỡ thì dùng đũa chọc vào lọ rồi rút ra nhúng vào nồi. Mì chính cũng dùng đũa chấm phát rồi rút ra. Khác nhà bọn bạn là ăn cơm thì trải chiếu và có cái mâm nhôm.

Có hôm mình đến nhà thằng Ch, cả nhà mời  mình ngồi ăn khoai luộc. Thấy cái đòn úp ở vách, mình lại lấy ngồi. Mẹ nó đang ở giếng chạy vội lại nhưng mình đã kịp lấy lên: mặt ghế có... máu. Té ra ghế ấy dành riêng cho đàn bà đến tháng. Hồi ấy nông thôn cũng chưa băng biếc vệ sinh vệ siếc gì, cũng chả sịp siếc gì, nhõn cái quần chân què, cái đũng đến khoeo chân, đến ngày là cứ để tự chảy ra quần, hết thì thôi. Cái ghế cũng thế, để cho hết thì rửa một đợt, nên riêng cái ấy úp vào tường bếp, cái bếp trát đất thủng loang lổ, trong nhà tự biết với nhau, khách không biết thì ráng chịu, như mình- mà đang học cấp 3, hồi ấy ngốc nghếch chứ không khôn như giờ...

Đấy là những năm 70 của thế kỷ 20 đấy ạ. Đấy là đã xây dựng Chủ nghĩa xã hội được mấy chục năm rồi đấy ạ.

Vậy nên thấy mấy cái ảnh trong triển lãm cải cách ruộng đất đưa lên mạng, mình thấy ngạc nhiên tột độ.

Nông dân Việt Nam, quả thực, trong máu của họ cũng có tí ti lòng tham. Nhưng họ cũng rất khảng khái, không phải ai cũng muốn nhận vơ lấy tất cả những gì không phải của mình. Họ cũng biết xấu hổ, cũng có lòng tự trọng, vì vậy, cứ đi ca ngợi mãi nụ cười hớn hở khi nhận quả thực (đồ tịch thu từ nhà bị phong địa chủ rồi chia cho họ) thấy nó cứ sao sao ấy, và đấy là một kiểu xúc phạm họ. Đành rằng cũng có người tham như thế- bây giờ vẫn có, tham lắm ấy- nhưng phía sau ấy là sự xấu hổ ngầm, là sự ân hận, chứ quyết không hơn hớn như thế.

Vậy nên thấy tấm ảnh sau tôi phải xa xót mà thốt lên: Trời ạ, đến việc này mà còn phải dựng ư, trong ảnh là một gia đình bần cố nông ngồi ăn cơm đũa nhựa trắng, nồi gang trắng như nấu gas và điện ấy, bát nhựa đồng bộ, thìa sứ, mâm nhôm bốn năm món, có môi múc cơm chứ không phải đũa cả... Ngay bây giờ, ở nông thôn, không phải nhà nào cũng có thể ăn như tấm ảnh CCRD dưới đây: