NGÀY XƯA MÀ NHƯ THẾ NÀY LÀ BỊ BẮT NGAY TẮP LỰ

Hồi ấy, khoảng cuối những năm 80 của thế kỷ trước, cũng chả lâu la gì, tôi được mời họp thẩm định 1 vụ án thơ. Một ông làm thơ, có bài Bình minh nông trường Hà Tam, đại loại sáng ra sương treo trên ngọn cỏ như những hạt kim cương. Đàn bò của nông trường đi ăn cỏ, ăn cả những giọt kim cương ấy. Ông này muốn ca ngợi nông trường bò, nhưng lại bị suy ra là... phá chủ nghĩa xã hội. Là người ta suy diễn kim cương là tài sản XHCN, bò ăn kim cương là ăn... XHCN, hehe...

Đến họp mới biết là ông này đã bị bắt giam cả năm rồi. Hồi ấy kinh lắm, tôi còn trẻ, đi tháp tùng 1 ông phó giám đốc người dân tộc. Cả ban giám đốc công an tỉnh ngồi dự. Sau khi xem rất kỹ, chả thấy ai nói gì, tôi phát biểu, đại loại đây là bài thơ... dở, nếu bắt ông này vì làm thơ dở thì bắt, chứ tôi không thấy phản động. Hoàn toàn không có yếu tố phản động, ngược lại ông này nhiệt thành ca ngợi chủ nghĩa xã hội, thông qua đàn bò của nông trường, hồi ấy là nông trường điểm. Tôi nhớ người ta còn đọc lá thư của con trai ông này, đang là sinh viên đại học Y Sài Gòn viết thư minh oan cho cha, rất cảm động.

Sau khi tôi phát biểu thì 1 anh bên tuyên giáo phát biểu. Cuối cùng kết luận: bài thơ không phản động. Ông giám đốc công an tỉnh cho xe đưa chúng tôi về- hồi ấy đi bộ sang, vì chưa có xe. Và chừng chục ngày sau thì ông tác giả thơ được thả. Giờ ông này nhắc đến những ngày ấy vẫn còn kinh. Nhưng lạ là, ông vẫn yêu thơ và làm thơ.

Nhắc ngày ấy để thấy vừa đây có cái bài đồng dao mà nếu như hồi ấy xứng đáng bắt ngay tắp lự: "Bà gì?/ Bà ngoại/ Ngoại gì?/ Ngoại xâm/ Xâm gì?/ Xâm lăng/ Lăng gì?/ Lăng Bác/ Bác gì?/ Bác Hồ/ Hồ gì?/ Hồ ao/ Ao gì?/ Ao cá/ Cá gì?/ Cá quả/ Quả gì?/ Quả đấm”.

Chả khuyến khích bắt bớ tràn lan, nhưng cứ nghĩ, may cho ông tác giả, và cả người duyệt in bài đồng dao này, mươi năm trước nhé, liệu hồn...